1 . كنترل نگاه

يكى از مهارت هاى بسيار مهم و تأثيرگذار در اين اصل ، مسئله «كنترل نگاه» است . ديدن زن يا مرد نامحرم و يا مشاهده تصوير و فيلم مستهجن ، موجب هيجان جنسى و برانگيختگى شهوانى انسان مى شود و اين ، آغاز اغتشاش و ناامنى جنسى است . روزى امام على عليه السلام با تعدادى از مردم نشسته بودند كه زنى از روبه روى آنان گذشت و همراهان حضرت ، به وى چشم دوختند . حضرت با مشاهده اين وضع فرمود :
چشمان اين مردان ، سختْ در طلب است و اين ، مايه تحريك و هيجان است .^۱

به همين جهت ، در حديثى از پيامبر صلى الله عليه و آله آمده :
نگاه كردن به نامحرم ، تير زهرآگينى از تيرهاى شيطان است .^۲
امام رضا عليه السلام در تبيين نقش نگاه در كاهش توان بازدارى و خويشتندارى مى فرمايد:
نگاه كردن به موى زنان شوهردار و ديگر زنان ، حرام است ؛ چون كه تحريك كننده مردان است ، و تحريك ، موجب فساد و ورود در چيزهايى مى گردد كه حلال و زيبا نيست .^۳
البته كنترل نگاه ، به مردان ، اختصاص ندارد . زنان نيز به وسيله كنترل نگاه خود ، مى توانند توان خويشتندارى را در خود تقويت كنند . از اين رو قرآن كريم از يك سو مى فرمايد :
به مردان با ايمانْ بگو چشمان خود را از نامحرم بپوشانند .^۴
و از سوى ديگر مى فرمايد :
به زنان با ايمانْ بگو چشمان خود را بپوشانند .^۵
و در اين باره ، ام سلمه ، همسر پيامبر خدا ، نقل مى كند كه : پس از نزول آيه حجاب ، روزى من و ميمونه ، نزد رسول خدا بوديم كه ابن مكتوم نابينا وارد شد . حضرت به ما فرمود : «پشت پرده قرار گيريد» . ما گفتيم : اى رسول خدا! مگر نه اين است كه او نابيناست و ما را نمى بيند؟! حضرت در پاسخ فرمود : «آيا شما دو نفر هم كور هستيد؟ آيا او را نمى بينيد؟!» . ^۶ در اين جا مى توان عمق سخن حضرت زهرا عليهاالسلام را فهميد ، آن جا كه مى فرمايد :
براى زنان ، بهتر است كه نه مردى را ببينند و نه مردى ، آنان را ببيند .^۷
اين كلام ، در قالب نظريه خويشتندارىِ جنسى است كه معنا مى يابد .