عفّت در انديشه

ز روز گذر كردن ، انديشه كنپرستيدن دادگر پيشه كن .
فردوسى
انسان ، تفكّرپيشه و انديشه گر است . انديشه ورزى ، زمينه مى خواهد . هر طرح ، رويداد و مسئله شايسته يا ناشايستى مى تواند موضوع تفكّر قرار گيرد . بى شك ، انديشه ورزى در راستاى سامان يابى ، بازتابى نيكو خواهد داشت و انديشيدن در مجال هاى ناروا ، پيامدهاى نامطلوبى را به بار خواهد آورد . عفّت در انديشه ، يعنى دورداشت فكر از عرصه هاى ناهنجار و آلوده . امام على عليه السلام مى فرمود :
كسى كه بسيار درباره گناهان بينديشد ، بزهكارى ها ، او را به خويش فرا مى خوانند .^۱ حضرت عيسى عليه السلام به حواريون گفت : بى شك ، موسى به شما فرمان داد كه زنا نكنيد و من فرمان مى دهم كه با خويش در انديشه و پندارِ زنا نباشيد، چه برسد به اين كه زنا كنيد. ^۲
و به قول حافظ :
گر مريد راه عشقى ، فكر بدنامى مكنشيخ صنعان ، خرقه رهن خانه خمّار داشت .

عفّت در گفتار

دين زندگى آموز اسلام ، براى گفتار و گفتگو ، سازوكارى سعادت آفرين ارائه كرده است . قرآن كريم ، وصف هاى گوناگونى را براى گفتارهاى متفاوتْ بيان كرده است ، مثل : گفتار «معروف» ^۳ : شايسته ، گفتار «حسن» ^۴ : نيكو ، گفتار «احسن» ^۵ : نيكوتر ، سخن «لَيِّن» ^۶ : نرم و ملايم ، كلام «بليغ» ^۷ : رسا و پيراسته ، گفتار «سديد» ^۸ : محكم و استوار، قول «كريم» ^۹ : سخن ارجمند .
در عرصه عفّت گفتار ، سه موضوع را بايد كاويد : «آهنگ صدا» ، «كيفيت القا» و «درونْ مايه سخن» .