نكته دوم : تفاوت حجاب مرد و زن، چرا؟

چرا در حجاب و پوشش ، ميان زن و مرد ، فرق گذاشته مى شود؟ چرا زن بايد خود را بپوشاند ، امّا مردْ آزاد است؟ يكى از نشريات زنانه خارج از كشور، پس از نقل سخن يكى از نويسندگان، در نقد وى نوشته است:
... وى در صحبت هايش حجاب و پوشش را فقط براى زن ها ضرورى مى داند؛ زيرا آنها، عامل فسادند و اگر زنى با معيارهاى اسلامى راه نرود و نشستن و برخاستنش باعث ناراحتى «بعضى»ها شود، زن ، بى حيا محسوب مى شود. پس بنا بر اين ، بى عقل و سبك سر است و آن مردهايى كه با حركات زن ، دچار ناراحتى مى شوند ، كاملاً عادى و به حق هستند. اين زن است كه بايد متانت داشته باشد و كار حرام نكند، اجازه ندهد كه كسى به وى نگاه حرام بيندازد و در جمله ، هميشه بايد «ناموس» خود را بپوشاند... از وظايف مرد، هيچ وقت كسى حرف نمى زند؛ زيرا مرد از نظر فقها ، آزاد خلق شده است. ^۱
همين مطلب را استاد عبد الحليم ابوشقه در كتاب تحرير المرأة فى عصر الرسالة (آزاد شدن زن در عصر رسالت) آورده و به آن پاسخ گفته است. ^۲
در پاسخ به اين پرسش بايد گفت: تفاوت فيزيكى (جسمى) و روانى زنان و مردان ، جاى انكار ندارد. در هيچ جاى جهان ، مردان، از لوازم آرايش صورت براى زيبايى چشم و ابرو و گونه استفاده نمى كنند. در هيچ جا مردان، دامن نمى پوشند. اين امر ، به امروز مربوط نيست. از گذشته تا به حال ، چنين بوده است. از اين حقيقت مى توان نتيجه گرفت كه در برخى خصلت ها ، زنان با مردان ، يكسان نيستند و با اين فرض ، مى توان احكام متفاوت براى آنها وضع كرد.
از همين مقوله است تفاوت مرد و زن در تحريك غريزه جنسى. مردان، زودتر از زنان ، برانگيخته مى شوند و بسيارى از چيزهايى كه براى مردانْ مهيّج است ، زنان را به تحريك وانمى دارد.
بر اين پايه، اگر قانون پوشش براى آن است كه زمينه هاى تحريك جنسى در غير محيط خانواده از ميان برود، اين واقعيت هاى متفاوت، احكام متفاوتى را به دنبال مى آورَد.
بر همين اساس ، در شريعت اسلامى ، در احكام نگاه كردن زن و مرد به يكديگر ، تفاوت ديده مى شود. برخى از فقها در رساله هاى خود نوشته اند:
نگاه كردن مرد به بدن زنان نامحرم و همچنين نگاه كردن به موى آنان ، چه با قصد لذّت و چه بدون آن، چه با ترس از وقوع در حرام و چه بدون آن، حرام است. نگاه كردن به صورت آنان و دست هايشان از سر انگشتان تا مچ اگر به قصد لذّت يا همراه با ترس وقوع در حرام باشد، حرام است. بلكه احتياط مستحبْ آن است كه بدون قصد لذّت و ترس از وقوع در حرام هم به آنها نگاه نكند و نيز نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم ، حرام است ، مگر به جاهايى از بدن كه در متعارف، التزام به پوشيدنش نيست ، مثل سر و دست ها و ساق پاها كه نگاه كردن زن به اين جاها اگر بدون لذّت و خوف وقوع در حرام باشد ، اشكال ندارد. ^۳
در اين زمينه، علّامه محمدحسين فضل اللّه ، در پاسخ به اين سؤال كه : «آيا زن مى تواند به مرد عريانى كه تنها عورتش پوشيده است نگاه كند؟» ، چنين گفته است :
نگاه كردن زن به مردان ، به مقدارى كه به طور متعارف پوشيده نيست، مانعى ندارد؛ امّا در قضيّه مورد سؤال، مجاز شمردن آن به صورت كلّى [براى همه افراد و شرايط]، با اشكال رو به روست. پس شايد بتوان اين طور گفت كه: مجاز است، مگر آن كه ترس فتنه (فساد) در ميان باشد . ^۴
ناگفته نماند كه اين ، ديدگاه تمامى فقها نيست و مقلّدان بايد به رأى و نظر مرجع خود عمل كنند ؛ امّا از منظر يك بحث علمى ، اين رأى ، قابل دفاع است و آنچه را كه در پاسخ ايراد بالا گفتيم، تأييد مى كند.
عصاره سخن ، آن كه : تفاوت حجاب زن و مرد ، از واقعيت هاى متمايزِ وجودىِ اين دو جنسْ برخاسته است و اين تمايز هم به نحوى است كه جاى انكار ندارد.