مردم در برابر هوس ها

به طور كلّى، مردم در برابر هوس هايشان به سه دسته تقسيم مى شوند :
دسته اوّل : مردمى كه به دلخواه خود عمل مى كنند و چيزى مانعشان نمى شود و همواره به دنبال لذّت هاى مادّى اند و به برآوردن همه هوس هاى خويش توجّه كامل دارند. اينان كسانى اند كه منزلت متعالى انسانى و نيز سعادت آخرتشان را قربانى لذّت خواهى چند روزه خويش مى كنند. چنين افرادى براى تمايلات و هوس هاى خويش ، هيچ حدّ و مرز مشخّصى نمى شناسند . لذا به آسانى به هر عملى دست مى زنند، حتّى اگر نافرمانى خدا و بر خلاف خِرد انسانى و قوانين اجتماع باشد.
دسته دوم : كسانى كه براى خواسته هاى نفسانى و هوا و هوس خويش ، حدّ و مرزى مشخص مى كنند و به اندازه توان و امكان، سعى دارند از موارد گناه و انحراف و نقض قوانين، دورى گزينند ؛ ولى از برآورده ساختن ديگر خواسته ها و تمايلاتشان خوددارى نمى كنند.
دسته سوم : كسانى هستند كه اصل را بر مخالفت با هرگونه هوا و هوس قرار مى دهند، مگر در مواردى كه رضاى خداوند در موافقت با تحقّق آن ميل و هوس باشد، آن هم صرفا براى جلب رضاى خداوند و نه به خاطر پيروى از هوا و هوس.
اصل در زندگى اينان، آن است كه هرچه دلشان مى خواهد و هوس مى كنند، انجام ندهند و در هر كارى معيارشان فقط رضايت خداوند متعال باشد. پيامبران الهى، امامان معصوم عليهم السلام و نيز مؤمنان واقعى، جملگى از اين دسته اند ، اگرچه در مراتب مختلف، قرار دارند. به طور كلّى، انسانى كه خواستار رشد و تعالى است ، بايد با همّت و تلاش، خود را از مرتبه فروتر ، به مرتبه عالى برساند و نهايتا در جرگه دسته سوم درآيد.
دستورهاى اخلاقى اى كه از جانب معصومان عليهم السلام رسيده است، بيشتر براى اين منظور است كه انسان را متوجّه كنند در چه موقعيّت حسّاسى قرار دارد و پاسخ دادن به هر خواسته درونى و يا به ميل دلْ عمل كردن، موجب لغزش و سقوط او مى گردد و او را از خدا و حتّى از جايگاه متعالى انسانى او (به عنوان موجودى خردمند) دور مى كند ؛ چرا كه يا بايد از هوسْ تبعيت كرد و يا از خِرد، و اين دو با هم جمع نمى شوند.
آرى! انسان ، هر اندازه به دلخواه هوس هايش عمل كند، از خِردش، و ناگزير از خدا دور مى شود و هرچه به اعتماد عقل و به خواست خدا و راهنمايى مبعوثان، با هوس هايش مخالفت كند، به جايگاه والاى خويش در عالم آفرينش و طبعا به خدا نزديك تر مى شود و مورد عنايت او قرار مى گيرد.
وقتى خدا به انسان كمك كند، مبارزه با هوا و هوس، با تمام مشكلاتش براى او آسان مى شود، هرچند اين كار، در آغاز، مشكل به نظر برسد . اگر انسان به نظارت بر هوس هايش و مديريت خواست هاى غريزى اش (كه همان سُلوك الى اللّه است) ادامه دهد و از خدا نيز توفيق استقامت و پايدارى بخواهد، حتما به پيروزى خواهد رسيد.
در ادامه ، به ارائه راه كارهايى براى مقاومت در برابر هوس ها و اداره كردن آنها خواهيم پرداخت.