وی از قوم خود به دلیل تکذیب ایشان و نفرین یونس بر نزول عذاب الهی بر آنها است. در بخشی از سوره انبیا نیز قرآن شخصیت یونس علیه السلام را با تمرکز بر قهر یا غیبت وی از قوم، سیر در شکم ماهی، اضطرار محض در مقام دعا و نجات وی از غم معرفی می‌کند. این سوره رحمت و فضل خداوند را بر انبیای پیشین به تصویر کشیده است. خلاصه آن که رفع عذاب از قوم یونس علیه السلام استثنا بوده و دلیلی بر تعمیم آن به امت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نیست. احتمال این که در شرایط سخت دوران مکی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از قوم خود قهر نماید و آنها دچار عذاب الهی بشوند، نیز چندان بعید نمی‌نماید.
4-3-4. کارکرد اخلاقی
در این تحلیل به یک فضای اخلاقی و اعتقادی در صدور این روایات تأکید می‌شود. روایات منع تفضیل، برای تربیت اخلاقی مخاطبان صادر شده است. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم چه بسا با بهره‌گیری از داستان این دو پیامبر الهی برای تربیت نفوس و تعالی اخلاقی و ایمانی بهره جسته است. آموزه اخلاقی داستان یونس علیه السلام چنین است که فرد اگر چه در رتبه بالای ایمانی هم باشد، نباید خود را برتر از یونس علیه السلام بپندارد؛ چه بسا لحظه‌ای غفلت و اتکال به خود او را دچار سخت‌ترین ابتلائات نماید. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از داستان یونس به عنوان تمثیل برای تربیت اخلاقی مخاطبان و توجه دادن به نقش غفلت در ابتلائات انسانی بهره برده است.
در این تحلیل، مرجع ضمیر«أنا» در روایات منع تفضیل، شخصی غیر از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است و این روایات از باب اسلوب بیانی «ایاک اعنی و اسمع یا جاره» صادر شده‌اند.۱ به عبارت دیگر، در روایات یونس علیه السلام، مصداق «أنا» مخاطبان بوده و هر فردی غیر از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم را شامل می‌شود.
روایات با تعابیر « لنبی»،... نیز نقل به معنا یا خطای برداشت راوی خواهد بود یا این گونه تأویل خواهند شدکه وقتی هیچ پیامبری را شایسته نباشد که خود را برتر از یونس بپندارد، به
1.. شایان ذکر است یکی از راهکارهای شارحان احادیث در رفع تعارض برخی از آیات و روایات با مبانی فقهی و اصولی قاعده «ایاک اعنی و اسمع یا جاره» بوده است؛ برای نمونه، در توجیه خوف تأثیر جواب سلام به زن جوان ذیل روایت «کان یکره أن یسلم علی الشابة منهن و یقول: أتخوف أن یعجبنی صوتها، فیدخل علی أکثر مما أطلب من الأجر»(الحدائق الناظره، ج۹، ص۸۳)، و مخاطب آیه «لئن أشرکت لیحبطن عملک و لتکونن من الخاسرین»(سوره زمر، آیه ۶۵)، توجیه نهی امام علی( از نگاه به نامحرم در روایت «یا علیّ! لا تتبع النَّظرة، النَّظرة، فإنّ لک الأُولی و لیست لک الآخرة»(الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة، ص۴۱۳) به همین قاعده استناد شده است.
