معرفى مجله « الاحمديه » - صفحه 179

از اين مرحله به بعد تا پايان مقاله ، به كاربردهاى اعتبار در زمينه ها و حوزه هاى گوناگون اختصاص دارد. اولين زمينه كاربرد آن ، در نقد رُوات است. به باور نگارنده ، ناقدان حديث بر اساس تتبّع ، استقراء احاديث و اعتبار آنان با احاديث راويان ثقه ، به جرح و تعديل مى پرداخته اند و بر اين اساس اگر احاديث راوى با احاديث ثقات معارضه و تخالفى نداشت ، از استقامت و صدق وى حكايت مى كرد و در غيراين صورت ، اشتباه و خطاى راوى ، روشن و مشخّص مى گرديد . در تأييد اين سخن ، قرائنى چند از كلام رجاليانى چون احمد بن حنبل ، ابن عدى و ابن حبان مى آورد .
از ديگر زمينه هاى كاربرد اعتبار ، وضع قواعد حديثى است . بمانند آن كه عالمى نقّاد ، حكم كند بر اين كه راوى اى در طبقه شيخ خود با وجود شاگردان بسيار زياد شيخ ، سرآمد آنان باشد . وضع اين حكم و قاعده حديثى ، مستلزم آن است كه عالم ناقد ، تمامى روايات شاگردان شيخ را جمع كرده ، آنها را با هم بسنجد (اعتبار) و جايگاه هر يك از اين شاگردان را به لحاظ حفظ ، اتقان ، كثرت روايات و ... بشناسد و آن گاه بر اين اساس ، قاعده اى وضع كند و به عنوان مثال بگويد كه : مالك أثبت أصحاب الزهرى ، نويسنده ، چندين و چند قاعده حديثى را پس از اين آورده و نقش و كاربرد اعتبار در هر يك را مشخص كرده است .
افزون بر موارد پيشين ، اعتبار ، در زمينه شناخت ، علل و بيمارى هاى حديث نيز نقش دارد . ناقدين حديث ، از رهگذر اعتبار و تتبّع احاديث ثقات و مقايسه آن با احاديث ديگر راويان حافظ و ضابط ، مى توانند به اوهام و خطاهاى ثقات در احاديث به ظاهر سالم و خالى از عيب و علّت پى ببرند . در اين بخش نيز مانند دو بخش گذشته ، نمونه هايى از اين كاربرد اعتبار عرضه مى شود .
در پايان مقاله نيز فهرستى از كاربردهاى ديگر اعتبار چون : شناخت زيادات الثقات ، شذوذ ، نكاره ، قلب ، ادراج ، اتصال ، ارسال و ... در ذيل عنوان «اعتبار نشانه منهج و راه محدثان» آورده شده ، اما توضيحى در مورد هيچ يك نيامده و فقط در حدّ طرح موضوع ، بيان شده است .

صفحه از 186