مقاله ششم : الرواة المتروكون فى مسند الامام احمد بن حنبل

جمع و دراسة
عامر حسن صبرى
مسند احمد بن حنبل از كتب و مسانيد حديثى بسيار مهم اهل سنّت است كه به دليل جامعيت آن و ويژگى هاى مؤلفش ، جايگاه ويژه اى در ميان اهل سنّت يافته و تحقيقات گسترده اى بر روى اسانيد و متون آن صورت گرفته است . برخى از اين تحقيقات ، در اثر مشكلات و شبهاتى است كه در مورد كتب فوق الذكر وجود دارد . يكى از اين مشكلات ، وجود رُوات متروك در مسند است كه در برابر آن ، افرادى چون ابن تيميه ، وجود چنين راويانى را در مسند به طور كلى رد كرده اند و افرادى ديگر چون ابن جوزى و ابن كثير ، وجود آن را در مسند پذيرفته اند . دكتر عامر حسن صبرى در مقاله خود موضوع روات متروك مسند را از دو منظر بررسى كرده است .
1 . وجود يا عدم وجود چنين راويانى ، كه در اين زمينه با ابن جوزى و ابن كثير همداستان است .
2 . علل و چرايى آوردن روايات چنين افرادى در مسند ، كه در ادامه ، نظرات وى در اين مورد خواهد آمد .
براى شروع بحث ، معناى لغوى و اصطلاحى واژه ترك خصوصياتى كه منجر به متروك شدن روات مى گردد و حكم روايت متروكين را مورد بررسى و تدقيق قرار مى دهد . پس از اين ، فهرستى از راويان متروك موجود در مسند احمد بن حنبل را به ترتيب حروف الفبا ارائه مى كند . در ذيل نام هر يك از روات ، حال رجالى راويان (به خصوص اقوال و نظرات احمد ابن حنبل در مورد آنان) ، متن احاديث منقول آنان در مسند احمد بن حنبل ، تخريج حديث و ذكر متابعات و شواهد آن آورده شده است كه در بيشتر موارد ، قضاوت عالمان درباره صحت يا عدم صحت اين متابعات و شواهد نيز بيان گرديده است . پس از طى اين مرحله ، به جمع بندى مطالب مى پردازد . از ديد نگارنده ، اين كه احمد بن حنبل در مسند خود از برخى متروكين روايت كرده ، با سعى و حرص شديد وى در مورد پاكسازى مسند از روايات ضعيف ، تناقضى ندارد . به دو دليل (يكى