امامزادگان معروف ری - صفحه 154

موسوى در نهايت الانساب كه تأليف اوست در دو مقام او را ذكر مى نمايد:
اوّل در اوائل كتاب در ذكر علماء نسّابين و مؤلفين ايشان ذكر مى نمايد: «و بالرى السيد النسّابه ابوالقاسم الونكى و ابوالفتح الونكى، وونَكْ قرية من قراء الرّى». و صاحب معجم البلدان ۱ ذكر نموده است وَنْك به فتح الواو و سكون النون يا عبارت آن به فتح الاول و سكون الثانى است معنى يكى است.
و مقام ثانى در ذكر علماء نسّابه از سادات در هر بلدى ذكر مى نمايد: «و من نسّابة الرّى السيّد القاضى الصابر الونكى» كنيه و نسب او را به تفصيلى كه گذشت ذكر مى نمايد و مى نويسد كه: «كان جارى فى الرّي و استفدت منه هذا العلم» يعنى علم انساب را از او اخذ نمودم، و در مقام ديگرى نيز ذكر او را مى نمايد در باب اسماعيل حسنى كه او را جالب الحجاره مى نامند. در وجوه اين لقب وجهى از قاضى صابر نقل مى نمايد.
بالجمله ظاهر مى شود كه سيّد مزبور از اساتيد و اساطين اين علم بوده است، و اين علم در سابق ايام متداول بوده است و علما زياد در اين علم بوده اند از سادات و غير سادات، فلهذا نسب سادات مضبوط و منظم بوده است. سيّد از مدعى كه سيادت به خود بسته بوده است، امتياز داده مى شده است و حال كه اين علم از ميان رفته است انساب صحيحه و باطله مشتبه و مخلوط هم شده است. و اين علم هر چند در انظار سهل مى نمايد، و ليكن به تبحّر در آن، به حدى كه قوه تميز ما بين انساب صحيحه و غير صحيحه و انساب مشتبهه به هم و تعيين مشتركات به مميّزات به هم رسد، بسيار مشكل است. و علمى است شريف چون كه شرافت علم به شرافت معلوم آن است. و معلوم در اين علم نسب آل رسول و ذريّه او صلى اللّه عليه و آله حدود انساب ايشان از ائمه اطهار صلوات اللّه و سلامه عليهم است.

1.معجم البلدان، ج ۵، ص ۳۸۵.

صفحه از 180