امامزادگان معروف ری - صفحه 174

است و هر دو مسماة به شهربانو مى شود كه خاله امام در اصل نامش اين است و والده امام را حضرت اميرالمؤمنين صلوات اللّه و سلامه عليه به اين نام ناميده اند.
و اين مقتضاى روايتى است كه اشهر و اَصحّ روايات است كه در باب آوردن شهربانويه رسيده است كه در زمان خلافت خليفه ثانى كه فتح ايران شد اسراء آنجا وارد مدينه شدند، از آن جمله بود شهربانويه دختر يزدجرد پادشاه عجم و او اختيار كرد حضرت خامس آل عبا سيّد الشهدا صلوات اللّه و سلامه عليه را حضرت اميرالمؤمنين صلوات اللّه و سلامه عليه از او سؤال نمودند كه چه نام دارى؟ عرض نمود كه جهان شاه. حضرت فرمودند: بلكه شهربانويه تو را نام نهاديم عرض كرد كه اين نام خواهر من است. حضرت فرمودند كه راست گفتى الخ.
بر هر تقدير اين روايات دلالت بر آن مطلبى است كه حضرت شهربانويه سوار بر ذوالجناح شد و به طىّ الارض با زبيده خاتون به رى آمدند به آن تفاصيلى كه حكايت مى كنند نمى نمايد و بلكه روايت ابن شهرآشوب نفى اين مطلب را مى نمايد. ۱
بالجمله حضرت بى بى زبيده بلا شبهه صبيّه حضرت سيدالشهداء صلوات اللّه و سلامه عليه نيستند، التفات خوبى در اين مقام سر، كار فضايل و حقايق آثار وزير علوم نواب اشرف الاعتضاد السلطنه دام بقائه نموده اند كه: قبل از هارون الرشيد اسم زبيده يا لقب به آن نسبت به احدى ديده نشده است و مسموع نگشته است. اين لقب را هارون به زوجه اش مى خواند، پس ملقب به اين شد از بابت نرمى و سفيدى و برآمدگى صورت او مثل زبد يعنى گره گذاشته است پس اسم يا لقب دختر سيدالشهدا صلوات اللّه و سلامه عليه زبيده نخواهد بود. ۲
و اين مدفونه در رى معروفه به بى بى زبيده از اعقاب است، و اين كه منسوبه به حضرت عبدالعظيم باشد بعيدنيست، وليكن نه همشيره ايشان زيراكه از براى عبداللّه والد

1.ر.ك: بحارالانوار، ج ۴۶، ص ۱۶ ـ ۲. باب اوّل؛ زندگانى على بن الحسين عليه السلام ، ص ۲۷ ـ ۹؛ رساله چهارم همين كتاب.

2.ر.ك: رساله اول همين مجموعه.

صفحه از 180