گفتگو با دكتر عليرضا شجاعي زند - صفحه 160

افلاطون ، ماكياول و امثال آن ها نوشته و بازخوانى شده است . اگر كتاب هاى ماكياول را ببينيد ، محتواى آن چارچوب دقيقى ندارد ، اما آن چنان به دست احياكنندگان بعدى نظام مند و مدوّن شده كه گويى ماكياول امروز دارد سخن مى گويد . اين ها تقريبا شبيه نوشته هاى انديشمندان ما ، مانند ابن خلدون است ، ولى ما امروزه ماكياول را كسى مى دانيم كه مانند امروزى ها سخن گفته و اين به دليل هنرى است كه بعدى ها به خرج دادند و او را در فهرست دروس آكادميك و دانشگاهى وارد كردند . چنان وانمود شده كه او بالا دست ندارد ، در حالى كه مطالبى در حد متوسط بيان كرده است. بسيارى از انديشمندان هستند كه چون چنين كارى روى آثارشان صورت نگرفته ، جزء سران انديشه هاى اجتماعى قرار نگرفتند .
پس معروف شدن در سطح جهانى ، خيلى هم روش منطقى و عقلانى ندارد و برخى در محيط هايى قرار مى گيرند كه بعدى ها ، حرف هايشان را به زبان نسل هاى بعد بيان مى كنند. اگر ابن خلدون هم به غرب نمى رفت و مطرح نمى شد ، ما فرقى بين او مسعودى نمى گذاشتيم و شايد بين ما ، فقط به عنوان يك تاريخ نگار مطرح بود. ديگران اين خدمت را به ابن خلدون كردند و آثار او را بازخوانى نمودند و بعد به عنوان جامعه شناس مطرح شد . چنين اهتمامى با بازبينى و بيان اين ذخاير به زبان امروزى و دادن قالبى متناسب به آن ، كار بسيار لازمى است.
اگر به برخى از كتاب هاى حديث بنگريد ، اين ها را براساس حروف اولِ احاديث فهرست بردارى كردند ، اما الان بشر دنبال كارهاى موضوعى است؛ البته اين فقط تفاوت شكلى ماجراست و در تفاوت هاى محتوايى كه قطعا خيلى جدّى تر است. براى مثال ، يك حديث سه چهار كلمه اى ، ممكن است به موضوعات متفاوتى اشاره كرده باشد كه برخى از آن ها ، امروزه اهميت خود را از دست داده است و نيازى به آن نيست؛ اما موضوع ديگرى هم هست كه به آن نياز پيدا شده است . نيز ممكن است حديثى در هر جايى ، به يك معنا قابل استفاده باشد . در اين بين ، آثار آقاى محمدرضا حكيمى و آقاى رى شهرى ، كارهاى بديعى است كه در زمان خود صورت گرفته و الان كارهاى بهترى مى توان انجام داد؛ منتها اين كه با چه عناوين ، قالب ها و دستورهايى سراغ اين قضيه برويم ، همان بحثى است كه قبل از اين هم بوده كه اين دسته بندى ها و مفاهيم را از كجا به دست بياوريم؛ آيا ديگران بايد مفاهيم را براى ما تعريف بكنند يا اين كه اين مفاهيم ، لا بشرط و خنثى هستند؟

صفحه از 166