آثارى در محيط اجتماعى خود مى گذارد .
كار بعدى كه انجام دادم ، استخراج انديشه هاى اجتماعى در روايات امر به معروف و نهى از منكر است . تلقى من اين بود كه امر به معروف و نهى از منكر ، جامعه پذيرى و كنترل اجتماعى است . من اين جا معادل هاى فارسى براى امر به معروف و نهى از منكر در ترجمه روايات به كار برده ام . به جاى امر به معروف ، تأكيد بر رعايت ارزش ها و هنجارهاى دينى گذاشتم ، و به جاى نهى از منكر ، جلوگيرى از ضد ارزش ها يا نقض ارزش ها قرار دارم . اين همان معناى جامعه پذيرى و كنترل اجتماعى است .
در اين كتاب ، بنده همه روايات را كدگذارى نمودم و فهرست موضوع هم تهيه كردم كه آخر كتاب آمده ، ولى بعدا از هر نمونه اى ، يكى از روايات را كه كاملاً مفاد و دلالتش درست بود و بهتر از روايات مشابه ، پيام جامعه شناسانه داشت ، انتخاب نمودم . بسيارى از آنها ، مؤيد يافته هاى قبلى جامعه شناسى است . بيشتر روايات مربوط به امر به معروف و نهى از منكر ، يعنى جامعه پذيرى و كنترل اجتماعى است و بخشى هم به تقيّه مى پردازد؛ يعنى چگونه مى شود گروهى فرهنگ و انسجام داخلى خود را حفظ كند .
به جامعه شناسى كج روى و تبليغ هم پرداخته ام و اين ها بيشتر مؤيّد است . البته نكاتى هست كه مؤيد نيست ، ولى به بيان جامعه شناسى هم نكاتى وجود دارد . مثلاً رواياتى كه پيغمبر گفته چه حالى داريد وقتى امر به معروف و نهى از منكر نكنيد . گفتند مگر مى شود؟ فرموده : بدتر از آن كه امر به منكر كنيد . گفته اند : مگر مى شود؟ فرموده : اصلاً منكر را معروف ببينيد . من اين ها را تحت عنوان تيپولوژى جوامع از لحاظ فرهنگى ارائه دادم كه شكلى از طبقه بندى اجتماعات است . اين تأثير يافته ها نيست ، بلكه نكته اى است كه به زبان جامعه شناسى ، بيان نوعى گوناگونى جامعه از لحاظ فرهنگى است . نيز سعى كردم با توجه به همين روايت و تلفيق با روايات ديگر ، اين سير تغيير را بازسازى كنم ؛ رواياتى مثل اگر امر به معروف نكنيد ، اشرار بر شما حاكم مى شوند و دعاى خوبان مستجاب نمى گردد و... . با تلفيق روايات ، سير گذران مراحل تغيير از آن جامعه كه آمر به معروف و ناهى از منكر است ، تا اين كه معروف را منكر مى بيند و كلاً نگاهش تغيير كرده را توضيح داده ام و نمودارهايى براى آن كشيده ام .