بى اعتمادى به برخى احاديث منقول و مأخوذ از حافظه ها داشته است. يا برخى حاكمان جامعه اسلامى ، به دليل اعمال فشارهاى ظالمانه بر راويان و محدثان ، مانع انتشار احاديث شده و با تهديد و ارعاب ، از مراجعه مردم به ايشان و اخذ حديث ممانعت كرده اند. شرايط و وضعيت خاصى كه «تقيه» را ناخواسته بر امامان معصوم و شيعيان مخلص آن ها تحميل كرد و ارتباط متقابل امام و مردم و در نتيجه ، روند تقاضا و صدور حديث را با محدوديت ها جدّى مواجه ساخت ، محصول همين فشارهاى سياسى ظالمانه بوده است. يا مسأله جعل حديث و گرمى و رونق بازار جاعلان و وضّاعان حديث ، در برهه اى از تاريخ اسلام به ويژه در ميان اهل سنّت ، از شمار رخدادهاى تاريخى ـ اجتماعى بسيار مهم و تأثيربرانگيز است كه اطلاع يابى از كم و كيف و نحوه تأثير آن بر جريان حديث ، مطالعات جامعه شناختى ـ تاريخى فراوانى مى طلبد .
بدون ترديد روى آوردن برخى افراد مكّار به جعل حديث و بهره گيرى از آن به عنوان راهى براى كسب مقبوليت اجتماعى ، بيش از هر چيز نشانه اهميت و اعتبار حديث در ذهنيت جامعه اسلامى ، شدت تقاضا و اشتهاى وافر به اخذ و تعلم مأثورات دينى ، و به كارگيرى آن در عرصه هاى مختلف زندگى فردى و اجتماعى بوده است. در نتيجه همين اعتراف ها و تعريف ها بود كه بزرگان دين ، به تأسيس علوم خاصى با محوريت حديث همت گماردند و دانش هاى خاصى براى بازشناسى احاديث ضعيف از صحيح و تشخيص سره از ناسره به وجود آمد. در حقيقت ، اين جريان انحرافى ، ناخواسته در پيدايش و شكوفايى برخى علوم حديثى و برخى مشكلات در دوره هاى متأخر مؤثر افتاد ، يا مسأله ضرورت عرض روايات بر قرآن ، با توجه به وقوع چنين وضعيتى ، ضرورت و اهميت ويژه يافت. هم چنين ، بى شك ظهور جريان اخبارى گرى در مقابل اصول گرايى و بى اعتبار شمردنِ اِعمال دقت ها و بررسى هاى عقلانى در فهم احاديث و اعتماد به هر روايت منقول در مجامع روايى ، بدون رعايت ضوابط اجتهادى و بى اعتنايى به آثار و تبعات رخدادهاى تاريخى پيشين ، در نحوه تعامل عالمان با احاديث و بروز برخى چالش هاى تاريخى ميان عالمان و انديشمندان اسلامى مؤثر بود. نيز فشارهاى اعمال شده از سوى برخى حكومت ها ، زمينه ارائه تفسيرهاى ناصواب و جانب دارانه از برخى احاديث را فراهم ساخت؛ چه اين كه در نتيجه اعمال همين فشارها بود كه ائمه ، ناخواسته به اتخاذ برخى موضع گيرى ها و واكنش ها كشيده شدند. نمونه آن ، روايات تحليل خمس بر شيعيان است كه به نظر برخى فقها ، اين تحليل مخصوص زمانى