برداشت ها و تحليل ها
سخنان يادشده ، ذهن شارحان و متفكران را به خود معطوف داشته و تحليل هايى متناقض را به هم رسانده است . در نگاهى كلى ، مى توان تحليل ها را به سه گروه تقسيم كرد :
الف . پذيرش مطلق
اين گروه ، سخنان حضرت را مبناى زن شناسى و تعامل با زنان قرار داده و به دفاع از اَماره هاى حسّى آن پرداخته اند ، و بازگو كردن اين حقايق را از مصداق هاى بارز صراحت امام على عليه السلام مى دانند . ابن ميثم در شرح خطبه هشتاد نهج البلاغه سخنى طولانى دارد كه اجمال آن چنين است :
از آن رو كه حادثه جمل و كشتار مسلمانان به رأى يك زن برمى گردد ، امام على عليه السلام خواست ساحت هاى نقصان زنان را بيان دارد .
از آن رو كه نماز و روزه از كمال ايمان و رياضت هاى معنوى است و زنان از آن منع شده اند ، ايمان آنان ناقص است .
سبب برداشته شدن تكليف در ايام قاعدگى ، به دليل قذارت و پليدى زنان در دوران قاعدگى است كه شايسته نيست با آن حالت در برابر پروردگار بِايستند .
نقصان عقل زنان ، يكى به دليل كاستى استعداد و طبيعت آنان و قصورشان از پذيرش عقل است ، و ديگرى معاشرت اندك آنان با اهل دانش . و قواى حيوانى در آنان غالب است و آنان بى شرم تر ، مكّارتر و آماده تر براى پذيرش مكرند ؛ لذا آنان به پوشش و خانه نشينى الزام شده اند . ۱
شيخ محمد عبده نيز در شرح خطبه هشتاد مى نويسد :
1.ابن ميثم ، شرح نهج البلاغة ، ج ۲ ، ص ۲۲۴ ـ ۲۲۳ .
