از اين گزارش اجمالى چنين بر مى آيد كه تصوير قرآن از زن ، معقول و قابل دفاع است . از اين رو ، بايد تمام احاديث و روايات و نيز برداشت هاى عالمان دينى ، از اين آهنگِ كلّى فراتر نرود و با آن ، مغايرت نورزد .
پيامبر و امامان فرموده اند : گفته هاى نقل شده از ما را بر قرآنْ عرضه داريد ، و اگر مغايرت داشت ، آنها را كنار گذاريد . ۱
2 . نگاه جمعى به سنت
در مطالعات دينى بايد مجموعه سخنان و سيره عملى پيامبر و پيشوايان دينى را گرد آورد و آن گاه به استنباط و استخراج آرا پرداخت . تجزيه كردن روايات ، نارواست . همچنين در نظر نياوردن سيره عملى پيامبر و امامان ، لغزشى بزرگ است . براى نمونه ، اگر در احاديثى از مشورت با زنان نهى شده ، در روايت هاى ديگر تصريح شده است كه با زنان نادان مشورت نشود . پس اگر زنى خِردش آشكار شد ، مى توان با او به شور نشست ؛ و اين ، قاعده اى عقلايى است . در روايت هاى ناظر به مشورت درباره مردان نيز اين قيود به كار رفته است : «با مرد خردمند مشورت كنيد» . ۲
همچنين در سيره رفتارى هيچ يك از امامان و رسول خدا ، تحقير و اهانت و تنبيه بدنىِ زن را سراغ نداريم : ما ضرب رسول اللّه امرأة . ۳
نگاه جمعى به فرهنگى كه در طول حدود سه قرن شكل گرفته ، امرى لازم است . در پرتو اين نگاه ، بسيارى از سخنان ، يكديگر را شرح و تفسير مى كنند . نيز در پرتو سيره هاى رفتارى ، نادرستى پاره اى از سخنان بازشناخته مى شود . مثلاً خانه نشينى زن
1.بحار الأنوار ، ج۲ ، ص ۲۲۷ ، ح ۵ ؛ كشى ، ابو عمرو ، اختيار معرفة الرجال ، ص ۲۲۲ ، ش ۴۰۱ ؛ وسائل الشيعة ، ج ۱۱ ، ص ۳۸۸ ، ح ۹ .
2.وسائل الشيعة ، ج ۱۴ ، ص ۲۰۱ ، ح ۷ و ۳ .
3.سنن ابن ماجة ، ج ۱ ، ص ۶۳۸ .
