بازنمایی جایگاه «امنیت انسانی» در سیرة حکومتی امام علی(ع) بر مبنای فرامین حکومتی

نشریه : پژوهشنامه نهج البلاغه - ۱۵

نویسنده : پديدآورنده : محمد حسن الهی زاده

چکیده :

امروزه مقولة «امنیت انسانی» مورد توجه سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی بوده و مصوبات فراوانی در این خصوص وجود دارد. گرچه تاکنون تعریف جامع و مورد اتفاقی از امنیت انسانی ارائه نشده است، ولی همه صاحب‌نظران متفق‌اند که موضوع «امنیت انسانی»، در ارتباط میان حکومت‌ها و مردم بوده و حداقل دو پدیده «رهایی از ترس» و «رهایی از احتیاج» را شامل می‌شود. بر اساس آموزه‌های دین اسلام، انسان خلیفة خداوند در زمین بوده و از کرامت ذاتی برخوردار است. علاوه بر قرآن، در سیرة نظری و عملی نبی مکرم اسلام(ص) و علی(ع) و سایر امامان همام(ع) به شأن و جایگاه والای انسان به‌ویژه تأمین امنیت او توجه شده است. با وجود آثار و پژوهش‌های متعدد و گوناگون در خصوص جایگاه انسان در نزد پیشوایان دین، تاکنون در موضوع «امنیت انسانی» پژوهشی صورت نگرفته است. از این‌رو در مقاله حاضر با هدف تبیین جایگاه «امنیت انسانی» در نزد حضرت علی(ع)، به بررسی این مقوله در سیرة حکومتی (سه بعد توزیعی، رویه‌ای و مراوده‌ای) ایشان پرداخته شده است. اساسی‌ترین مأخذ در این زمینه نامه‌های امام(ع) به کارگزاران و مأموران حکومتی است که در نهج‌البلاغه و دیگر کتب تاریخی آمده است. برای دستیابی به این هدف، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بهره گرفته‌ شده است. یافته پژوهش نشان می‌دهد که در فرامین حکومتی حضرت، تأمین «امنیت انسانی» زیرساخت و اساس هر نوع فعالیت پایدار حکومت است که موجب جلب اعتماد عمومی خواهد شد.