طغیان در قرآن و حدیث
سال
/ شماره پیاپی
/
صفحه
19
چکیده :
یکی از مسائل مهم و قابل تأمل، در آیات آغازین قرآن کریم مسئلهٔٔ «طغیان انسان» است؛ مسئلهایی که اهمیت و ضرورت آن را میتوان، در اولویت طرح مسئلهٔ طغیان در آغاز وحی، نخستین مأموریت حضرت موسی (علیه السلام) برای درمان طغیان فرعون و عقوبت سخت طاغیان به خوبی مشاهده کرد.
قرآن کریم با پرداختن به ابعاد مختلف این مسئله، اعم از علل و عوامل پدیداری، علائم، نشانها و راههای برونرفت و درمان آن، ضمن تأکید بر اهمیت درمان آن، زمینهٔ رشد و کسب مکارم اخلاق را برای هر انسان طالب سعادت، فراهم میسازد؛ احساس بینیازی (استغنا)، خودبرتر بینی (استکبار)، رفاه زدگی، عدم تزکیه و تهذیب نفس، از جمله مهمترین عوامل پدیداری طغیان در قرآن کریم معرفی شدهاند، که با علائمی چون: بخل، دنیاپرستی، کینهورزی و دشمنی با یکدیگر و تأثیرپذیری از جریانات انحرافی بروز و ظهور پیدا میکند.
آیات نورانی وحی و روایات ارزشمند معصومان (علیهم السلام) مؤثرترین راههای برونرفت و درمانی طغیان را کسب تقوای الهی، تزکیه و تهذیب نفس، یاد مرگ و توجه به معاد، درک حضور خدا، توجه به خلقت خود و اظهار نیاز به درگاه بینیاز میدانند که بیتردید با بهرهمندی از این روشها میتوان از بروز چالشهای جدی رفتاری در اجتماعات انسانی جلوگیری کرد و زمینه را برای شکلگیری جامعهٔ مطلوب دینی و انسانی فراهم ساخت.
کلیدواژههای مقاله :تقوا ، تزکیه ، طغیان ، استغنا ، خَشیَتْ