1 . روايات غيبت، طبق مبانى شيعيان، از جهت سندى صحيح نيست؛
2. مسأله ولادت و غيبت امام دوازدهم ساخته و پرداخته عالمان شيعى بوده و ريشه اى در روايات ندارد؛
3. روايات مربوط به غيبت همگى ساختگى است؛ چه اين‌که بيشتر راويان اخبار (علل و اسباب غيبت) از غلات، مجهولان و يا از دورغگويان هستند؛
4. اعتقاد به دو غيبت ساخته نعمانى بوده و او نخستين عالمى است که اين ايده را مطرح و شرح کرده است؛
5. اعتقاد به غيبت، تنها يک باور شايع و متداول شيعى بوده و روايتى در اين زمينه وجود نداشته است؛
6. بيان روايات مربوط به غيبت، پيش از امام دوازدهم، در دوره شيخ مفيد تدوين شده است.
ما برآنيم که موضوع غيبت، آغازين بازتابش در روايات نبوى( و پس از آن، در احاديث معصومان عليهم السلام بوده است. البته جزئيات اين فرضيه (اعم از شدت و ضعف، کثرت و قلّت هاى اين روايات) قابل بررسى است و اين پژوهش عهده دار آن است. براى اين منظور، تمامى روايات مربوط به غيبت، گردآورى و مطالعه شده است.
انديشه غيبت در روايات
محدثان بزرگ شيعه، در طول تاريخ، با روايت کردن آثار روايى معصومان عليهم السلام از باورهاى شيعى پاسدارى کرده اند. مسأله «غيبت قائم آل محمد عجّل الله تعالي فرجه الشريف» نيز در برهه اى از زمان به عنوان يک باور اختصاصى در ميان شيعه راه يافت. محدثانِ پس از عصر غيبت، با پيروى از آثار غيبت نگارانِ عصر حضور، کتاب هاى بزرگ و مفصلى را با هدف دفاع از غيبت سامان داداند. ترجيع بند بسيارى از اين آثار را مى توان در پيشگويى مسأله غيبت در کلام بزرگان دين مشاهده کرد. اما فارغ از پيشداورى هاى اين دوران، بايد روايات گزارش شده از معصومان را در اين زمينه به دقت بررسى کرد تا بتوان بُن مايه هاى غيبت را در آنها کشف کرد. به تعبير ديگر، بايد تلاش کرد تا بتوانيم دريابيم که انديشه غيبت از چه زمانى و چگونه در سنت راه يافته است؟
براى دستيابى به اين مهم، مهم ترين آثار غيبت نگاران (باب الغيبة کتاب الکافي، کتاب الغيبة نعمانى، کتاب کمال الدين، کتاب الغيبة طوسى و ابواب الغيبة در کتاب بحار الأنوار) به طور کامل بررسى شد. سپس روايات مربوط به غيبت، با توجه به مفاد آنها، در سه فصل جداگانه تقسيم گرديد:
1. روايات مربوط به وجود غيبت،
2. روايات تبيين‌کننده چرايى غيبت،
3. روايات تبيين‌کننده چگونگى غيبت.
در دسته اول، رواياتى آمده که معصومان به اصل وجود غيبت، سال ها پيش از آن، تصريح کرده اند و در دسته دوم و سوم رواياتى است که اهل بيت عليهم السلام در لابه‌لاى گفتارشان به غيبت اشاره کرده اند، ولى به صراحت درباره آن سخن نگفته اند. البته بايد توجه داشت که روايات مربوط به (چرايى، چگونگى و تعداد غيبت) به گونه اى اشاره به رويداد غيبت دارد.
