بن مايه های غيبت امام عصر(عج) در روايات - صفحه 176

که در ابتداى آن آمده است: «کنت عند أبي عبد الله ( و عنده في البيت أناس» ۱ و تمام ضماير روايت نيز به صورت جمع آمده است. ۲
ـ در عصر امام صادق همچنان غيبت در رديف اسرار باقى مانده است، اما گستره آگاهان از اسرار بيشتر شده است؛ چه اين‌که امام به مفضل گويد: «لا تحدث به السفل فيذيعونه». ۳ بنا بر اين، بسيارى از خواص شيعيان از اصل مسأله غيبت آگاه بودند.

مرحله سوم. دوره تثبيت (نيمه دوم قرن دوم هجرى)

1.غيبت در کلام امام کاظم عليه السلام

تنها پنج نفر از يارانِ امام کاظم( مطالبى را درباره غيبت از ايشان روايت کرده اند.اين پنج نفر عبارت‌اند از «علي بن جعفر، ۴ أبو أحمد محمد بن زياد الازدي (= محمدبن ابى عمير)، ۵ يونس بن عبد الرحمن، ۶ عباس بن عامر ۷ و داود بن کثير رقي ۸ ». غير از داود بن کثير، چهار نفر ديگر از بزرگ ترين راويان شيعه هستند ۹ . ۱۰

نکاتى در باره روايات امام کاظم عليه السلام

1. بيشتر اين روايات صحيح هستند؛ مانند يکى از دو روايت على بن جعفر در کمال الدين، ۱۱ روايت ابن ابى عمير، ۱۲ روايت يونس بن عبدالرحمان ۱۳ و روايت عباس بن عامر. ۱۴
2. در اين روايات، بيشتر به «چرايى غيبت» و «لوازم آن» پرداخته شده است و نشان مى دهد که اصل غيبت براى خواص به خوبى جا افتاده است.

1.. الکافي، ج۱، ص۳۳۸، ح ۱۱

2.. مسعدة بن صدقه نيز روايتى از امام صادق نقل مى كند كه گويا در خطابه اى جمعى امام سخن گفته اند چه اين‌كه مى گويد: «قال في خطبة له». ( اثبات الوصية، ص۲۲۵)

3.. الغيبة (طوسى)، ص۱۶۴، ح ۱۲۶.

4.. کمال الدين، ص۳۵۹، ح ۱ وص ۳۶۰، ح ۳؛ الغيبة (طوسى)، ۱۶۰، ح ۱۱۷ و ص۱۶۶، ح ۱۲۸ و ص۳۳۷، ح ۲۸۴؛ دلائل الامامة، ص۵۳۴، ح ۵۱۶.

5.. کمال الدين، ص۳۶۸، ح ۶.

6.. همان، ص۳۶۱، ح ۵.

7.. همان، ص۳۶۰، ح ۲.

8.. همان، ص۳۶۱، ح ۴.

9.. سه نفر نخست را همگى به جلالت و بزرگى مى شناسند. نفر چهارم جناب عباس بن عامر هم بسيار موثق و محترم بوده است و نجاشى او را شيخ صدوق، ثقه و كثير الحديث خوانده است. (رجال النجاشي، ص۲۸۱، ش۷۴۴)

10.. داود بن کثير نيز گرچه توسط نجاشى و ابن غضايرى تضعيف شده است، ولى ابن فضال، كشى، ابن قولويه، شيخ مفيد و شيخ طوسى او را ستوده اند.

11.. کمال الدين، ص۳۶۰، ح ۳.

12.. همان، ص۳۶۸، ح ۶.

13.. همان، ص۳۶۱، ح ۵.

14.. همان، ص۳۶۰، ح ۲.

صفحه از 184