بازشناسی مفهوم «فلاح» در قرآن و حدیث

نشریه : کتاب و سنت

نویسنده : پديدآورنده : علی ملکوتی نیا
پديدآورنده : عباس پسندیده

چکیده :

این نوشتار،‏ در پی بازشناسی معنا و مفهوم «فلاح» در نگاه قرآن و حدیث است. و با روش توصیفی و تحلیل محتوایی متن،‏ کوشیده است تا تعریف جامعی از «فلاح» در نظام اخلاقی اسلام به دست دهد. با وجود اینکه در فرهنگ قرآن و اهل‏بیت (علیهم السلام) از فلاح به عنوان «هدف و مطلوب نهایی انسان» از انجام کارهای عبادی یاد شده و دعوت به «فلاح»،‏ پیام اصلی و روح محوری اوامر و نواهی الهی،‏ به شمار آمده است،‏ به نظر می‏رسد؛ ترجمۀ فلاح به «رستگاری»،‏ ترجمۀ کاملی نیست. و آنچه برخی مترجمان در معنای «فلاح» نوشته‏اند،‏ نارسا و ناقص است. و چه بسا از این رهگذر،‏ محتوای آیات قرآن به درستی و به طور کامل منعکس نشده باشند.
نویسنده در این مقاله ضمن آموزش فرآیند مفهوم‏شناسی به این نتیجه می‏رسد که؛ مفهوم «فلاح» در قرآن و حدیث،‏ ساختار چند قسمتی دارد و به معنای «رهیدن از شرور و رسیدن به خیرِ پایدار دنیا و آخرت و بقای در آن» است،‏ که لازمۀ آن ایمان،‏ عمل‏ صالح،‏ رحمت‏ الهی و استقامت در مشکلات و عبور از موانع پیشِ رو است.