مي‌شود. ۱ و يا اگر مرتکب لواط شود، نيز مجازات تعزيري خواهد داشت ۲ و يا اگر کودک نابالغ مرتکب سرقت شود، در بار اول و دوم عفو مي‌شود؛ ولي اگر براي بار سوم مرتکب سرقت شد، مجازات تعزيري شده و در دفعات بعد، حکم به قطع انگشتان او صادر خواهد شد. ۳ لذا در غير مواردي از اين دست، تکليف از افراد نابالغ برداشته شده است، ولي در اين موارد، وجود مجازات تعزيري و در برخي موارد، مجازات حدّي گوياي اين است که براي افراد نابالغ هم تکليفي هست و رفع حکم مربوط به مواردي است که مورد تخصيص قرار نگرفته است، ولي در غير موارد تخصيص خورده، مرجع عموم عام است و مجازات بدني براي افراد نابالغ به حکم وجوب امر به معروف و نهي از منکر، ممنوع است.
بررسي دلالت ادله مطلوبيت تربيت بر جواز تنبيه‌بدني
از روايات فراواني برمي‌آيد که تربيت فرزند، مطلوب شارع مقدس اسلام است. ۴ و نيز عقل و عقلا به حسن آن و قبيح بودن ترکش حکم مي‌نمايند. حال، آيا مي‌توان به مقتضاي مطلوب بودن شرعي و عقلي تربيت، حکم به مطلوب بودن تنبيه‌بدني فرزندان از سوي پدر و مادر نمود؟
در پاسخ بايد گفت که با ثابت بودن اصل مطلوبيت تربيت در نزد شارع، نمي‌توان حکم به مطلوب بودن هر شيوه و راهي کرد که ما را به اين هدف مي‌رساند، بلکه براي اثبات مطلوب بودن راه، نياز به دليل از طرف شارع داريم.
و اما آيا از طريق اثبات وجوب مقدمه، در فرض وجوب ذي المقدمه، مي‌توان به وجوب تنبيه‌بدني حکم کرد يا خير؟ در پاسخ بايد گفت که به نحو موجبه جزئيه اين حکم ممکن است.
توضيح، اين که تربيت در مواردي واجب خواهد بود و آن در صورتي است که نجات فرزند بر آن توقف دارد و اگر ترک شود، موجب هلاکت در دنيا و يا آخرت خواهد شد که به طور طبيعي در اين موارد، تربيت کردن واجب است و اگر تنبيه‌بدني جنبه مقدّمي براي نيل به اين هدف داشته باشد و ما را به هدف تربيت فرزند، برساند، در صورتي انجام اين مقدمه ـ که تنبيه‌بدني است ـ واجب است که تنها و تنها راه و طريق انحصاري براي نيل به هدف تربيت فرزند، تنبيه‌بدني باشد و راهي ديگر وجود نداشته باشد، که در اين صورت، تنبيه‌بدني نه فقط جايز بوده، بلکه واجب است.
بنا بر اين، با تحقق دو شرط، تنبيه‌بدني فرزند واجب خواهد بود: اول، آن که تربيت نسبت به اموري باشد که اگر در آنها اهمال و مسامحه صورت گيرد و به انجام آن مبادرت نشود، موجب گردد که فرزند در هلاکت بيفتد و دوم، اين که تنها راه رسيدن به هدف تربيت، تنبيه‌بدني باشد که در اين صورت، تنبيه‌بدني واجب خواهد بود؛ ولي اگر تربيت نسبت به اموري باشد که جنبه استحبابي داشته باشد، مانند اين که اگر تربيت نسبت به آن امور صورت نگيرد، باعث هلاکت فرزند نمي‌گردد، ولي باعث مي‌شود که فرزند تربيت نشده، کاري را که انجام آن خوب و پسنديده است، انجام ندهد. در اين صورت، آيا تنبيه‌بدني به خاطر اين هدف مستحب، از نظر شرعي جايز است؟
1.. همان، ج۲۸، ص۸۱ ـ ۸۳.
2.. همان، ص۱۵۶.
3.. همان، ص۲۹۳ - ۲۹۸
4.. همان، ج۲۱، ص۴۷۳ ـ ۴۸۲.
