و اما سکوني را برخي به خاطر اين که جزو عامه است، مورد تضعيف قرار داده‌اند و شايد سرّ اين که بنا به نقل مرحوم علامه مجلسي اين روايت در نزد مشهور، ضعيف است، به خاطر او باشد، ^۱ ولي عده‌ا‌ي نيز به خاطر بودن او در سند روايات تفسير علي بن ابراهيم ^۲ و هم از جهت توثيق خاص، به روايات وي عمل کرده‌اند. مرحوم شيخ طوسي در کتاب العدة خود اظهار داشته که اصحاب به روايت‌هاي او در صورت عدم مخالفت روايت او با آنچه در نزد ايشان است، عمل مي‌کردند. ^۳
بنا بر اين، روايت فوق، از جهت سند، اگر چه در نظر برخي مورد اشکال است، ولي به نظر مي‌رسد که اشکالات، قابل رفع بوده و مي‌توان به روايت فوق اعتماد نمود؛ چنان‌که برخي فقهاي معاصر نيز بر آن اعتماد نموده و به عدم جواز تنبيه‌بدني معلم نسبت به شاگردان، بيش از سه ضربه حکم نموده‌اند. ^۴
و از جهت دلالت هم عبارت قصاص شدن معلم، در صورت زدن بيشتر از سه ضربه، دلالت بر عدم جواز اين عمل در بيش از اين عدد دارد؛ چنان‌که دلالت بر اين مطلب مي‌نمايد که براي معلم به قصد تأديب و تربيت شاگرد تا سه ضربه جايز است و اما نسبت به نوع و شکل اين سه ضربه، چه بسا در بادي امر به حکم اطلاق حديث شريف، بتوان اظهار داشت که محدوديتي از اين ناحيه وجود ندارد، ولي اين حکم به اطلاق بعيد به نظر مي‌رسد و حق اين است که اين اطلاق، به زدن با تازيانه معمولي منصرف است، نه با هر وسيله ديگر، بويژه با وسيله سخت. نيز چنان‌که قبلاً تذکر داده شد، در اينجا بايد هدف فقط تأديب و تربيت باشد و عامل نفساني غضب و هيچ چيز ديگري نبايد انگيزه و باعث انجام تنبيه‌بدني شود که در اين فرض، عمل صورت گرفته ظالمانه بوده و قابل مجازات تعزيري است.
و نکته پاياني که تذکر آن خالي از فايده نيست، اين که شکل و نحوه زدن هم نبايد طوري باشد که به کودک، آسيب برساند و يا از چنان شدتي برخوردار باشد که در او ايجاد عقده نموده و حس انتقام جويي و يا تحقير را در وي پرورش دهد؛ چرا که در اين صورت، نه اين که تنبيه‌بدني باعث تأديب و تربيت نخواهد شد، بلکه اثر منفي در رشد و شکوفايي استعدادهاي او را در پي خواهد داشت.
در سرتاسر اين نوشتار بر اساس منابع شرعي ثابت شد که تنبيه‌بدني در موارد جايز، فقط به هدف تأديب و تربيت بايد باشد و تنها و تنها در اين صورت جايز است و در غير اين صورت، چنان‌که مکرراً تذکر داده شده، عمل مزبور حرام خواهد بود و لذا با توجه به مراعات هدف تأديب و تربيت، فاصله زماني ميان دو تنبيه، جنسيت، و روحيات خاص کودک هم بايد کاملاً ملاحظه شود تا مبادا تنبيه‌بدني به جاي اثر تربيتي، اثر ضد تربيتي داشته باشد.

نتيجه

در بررسي موارد جواز تنبيه‌بدني نسبت به کودکان مشخص گرديد که در برخي امور ـ که در فرض انجام آن براي افراد بالغ، شارع مقدس حد قرار داده، مثل زنا و لواط و مانند آن ـ اگر اين عمل از سوي