موسي و خاتم سليمان است، ۱ درازاي وي به هفتاد ذراع ميرسد ۲ و داراي کرک و چندين پا است. ۳ و يا اين که اژدهايي بوده، مشرف بر ديوار کعبه که به هنگام تجديد بناي کعبه توسط قريش، عقابي وي را درربود. و بالاخره، طبق روايتي ديگر، صداي دابه چونان صداي الاغ است. ۴
صفات مذکور نمونههايي بود از ويژگيهايي که در کتب اهل سنت براي دابه عنوان شده بود. البته به گواهي خود عالمان اهل سنت، بيشتر احاديث مورد نظر از ضعف سندي رنج ميبرند. ۵ افزون بر اين که با قطع نظر از جنبه سندي آنها به اندازهاي که روايات شيعه، دابه را با حضرت علي عليه السلام مطابقت دادهاند،
به همان اندازه و بلکه بيشتر، روايات اهل سنت اين مطابقت را انکار نمودهاند، تا آنجا که ابن ابي حاتم
آورده است:
حدثنا علي بن الحسين، ثنا عثمان بن أبى شيبة، ثنا أبو حفص الأبار، عن ليث، عن عبد الملک بن ميسرة، عن النزال بن سبرة، قال: قيل لعلي بن أبى طالب(: إن ناسا يزعمون أنک دابة الأرض. فقال: علي، و الله إن لدابة الأرض ريشاً و زغباً و ما لي ريش و لا زغب، و إن لها لحافراً و ما لي من حافر... .۶به علي عليه السلام عرض کردند: همانا مردم گمان ميکنند که شما دابة الارض هستيد. فرمود: به خدا، همانا دابة الارض پر و بال دارد، حال آن که من پر و بال ندارم و وي داراي سم است وحال آن که مرا سمي نيست... .
واکاوي لغوي
بررسي لغوي بدين منظور انجام ميگيرد که مشخص کند ريشه و استعمال واژه تا چه اندازه به اثبات يا نفي تفسير مورد نظر به کمک ميآيند.
واژه دابه برگرفته از ريشه «دبُّ»، به معناي راه رفتن خفيف است و در مورد هر حيواني به کار ميرود ۷ و اسم عام است براي هر حيواني که سوار ميشوند؛ ۸ چنان که ابو هلال آورده است: اين کلمه، در اصل، بر تمام جنبندگان دلالت ميکند؛ در حاليکه در عرف، نامي براي برخي از جنبندگان است ۹ و نيز بر اسب اطلاق ميگردد. ۱۰
1.. الدرالمنثور، ج۵، ص۱۱۶.
2.. الکشف و البيان، ج۷، ص۲۲۴.
3.. ميزان الاعتدال، ج۳، ص۸۵.
4.. الجامع لاحکام القرآن، ج ۱۴، ص۲۳۵.
5.. في ظلال القرآن، ج۵، ص۲۶۶۷.
6.. تفسير القرآن العظيم، ص۲۹۲۵.
7.. المفردات، ص۳۰۶؛ العين، ج ۸، ص۱۳؛ لسان العرب، ج ۱، ص۳۶۹.
8.. العين، ج ۸، ص۱۳؛ لسان العرب، ج ۱، ص۳۶۹.
9.. معجم فروق الغوية، ص۱۳۸.
10.. مصباح المنير، ج ۲، ص۵۵؛ مجمع البيان، ج۷، ص۳۶۶.