نقد و بررسی روايات تفسيری منقول از اميرالمؤمنين(ع) در الدر المنثور - صفحه 111

س قبول باشد. ۱ وانگهي معلوم نيست مراد از «هؤلاء» چه کساني هستند که در آن زمان چنان جرأت و قدرتي داشته‌اند که کسي را مجبور به جعل روايتي از اميرالمؤمنين عليه السلام کنند و اين کار به حالشان چه سودي داشته است.

4. متعه (آيه 24 سوره نساء)

يکي از مباحث مهم و جنجالي ميان عالمان شيعه و سني بحث متعه است. سيوطي دو روايت از اميرالمؤمنين عليه السلام در تأييد حرمت متعه نقل مي‌کند:
... عن على قال: نهى رسول اللهI عن المتعه، و انما کانت لمن لم يجد، فلما نزل النکاح و الطلاق و العدة و الميراث بين الزوج و المرأة نسخت ... عن على بن أبى طالب، انه قال لابن عباس: انک رجل تائه ان رسول اللهI نهى عن المتعة.۲
جالب است که سيوطي با وجود نقل اين روايات، اين روايت مشهور را نيز از آن حضرت نقل مي‌کند که:
لولا ان عمر نهى عن المتعة ما زنا إلا شقى .۳
علامه طباطبايي در بحث روايي، ذيل اين آيه مي‌گويد که روايات متعه با هم معارضه دارند و در حقيقت، خود آنها خود را باطل مى سازند و اهل بحث در مضامين آنها به هيچ حاصلى دست نمى يابند. تنها چيزى که همه در آن اتفاق دارند، اين است که عمر بن خطاب در ايام خلافتش متعه زنان را حرام کرد و اختلاف فاحشى که در بين روايات هست، باعث شده که علماى اسلام، علاوه بر اختلافى که در اصل جواز و يا حرمت متعه کرده اند، اختلافى هم در نحوه حرمت و کيفيت منع از آن به راه بيندازند و اقوال عجيب و غريبى ـ که شايد به پانزده قول برسد ـ داشته باشند. ۴ در هر صورت، از آن‌جا که بر اساس حديث ثقلين و دلايل ديگر، شيعه سخن اهل بيت عليهم السلام را حجت مي‌شمارد، روايات حرمت متعه با توجه به ناسازگاري‌اش با آنچه از آن بزرگواران رسيده، قابل پذيرش نيست.

5. ازدواج با مادر همسر و ربيبه (آيه 23 سوره نساء)

در فقه شيعه، ازدواج با ربيبه (دختر همسر) مطلقاً 5 و ازدواج با مادر همسر نيز در صورت دخول حرام است؛ ولي سيوطي از اميرالمؤمنين عليه السلام دو روايت بر خلاف آن نقل مي‌کند:
عن على بن أبى طالب في الرجل يتزوج المرأة ثم يطلقها أو ماتت قبل ان يدخل بها هل تحل له أمها؟ قال: هي بمنزلة الربيبة... عن مالک ابن أوس بن الحدثان قال: کانت عندي

1.. ر.ک: الكافي، ج۶، ص۷۰؛ من لا يحضره الفقيه، ج۳، ص۴۰۶؛ التهذيب، ج۷، ص۴۷۰؛ ج۸، ص۴۷، ۵۵، ۵۶؛ الاسبتصار، ج۳، ص۲۸۸ ـ ۲۸۹ و....

2.. الدر المنثور، ج ۲، ص۱۴۰ ـ ۱۴۱.

3.. همان، ج ۲، ص۱۴۰.

4.. الميزان، ج ۴، ص۲۹۹.

5.. قيد اطلاق به اين معناست كه حرمت ربيبه مشروط به «حجور»، يعني بودن نزد ناپدري نيست و ربيبه چه در خانه ناپدري باشد و چه نزد او نباشد، بر او حرام است.

صفحه از 130