نقد و بررسی روايات تفسيری منقول از اميرالمؤمنين(ع) در الدر المنثور - صفحه 123

چنين رواياتي غير از مطالب شگفت‌آوري که در برخي از آنها آمده با روايات متعددي که از اهل بيت عليهم السلام در تنزيه انبياء و عصمت آنان نقل شده، سازگار نيست. از همين رو، سيد مرتضي، با اشاره به اين روايات، آنها را رد مي‌کند. ۱ علامه طباطبايي نيز با اشاره به اين روايات و پس از نقل بعضي از آنها، به نقد آنها مي‌پردازد. ۲
در وجه بطلان اين اخبار، خوب است بدانيم تصويري که تورات از سليمان( ترسيم مي‌کند، تصوير مثبتي نيست. سليمان بر اساس کتاب جامعه، انساني پوچ‌گرا و شکاک و طبق کتاب غزل غزل‌ها، انساني هوس‌باز و زن‌باره است. او همچنين بر اساس کتاب پادشاهان، تحت تأثير زنان کافرش به خدايان ديگر تمايل مي‌يابد و براي آنها عبادت‌گاه مي‌سازد و از اين رو، مشمول غضب الهي مي‌شود. ۳ از همين روست که قرآن مي‌فرمايد: (وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ( . بنا بر اين، احتمال دارد که منشاء چنين رواياتي ديدگاه‌هاي يهوديان در باره سليمان( باشد.

8. نزول خداوند از آسمان در شب نيمه شعبان

سيوطي در تفسير آيه 4 سوره دخان، از آن حضرت(، به نقل از رسول خدا چنين روايت مي‌کند:
... إذا کان ليلة النصف من شعبان، فقوموا ليلها و صوموا نهارها، فان الله ينزل فيها لغروب الشمس إلى سماء الدنيا فيقول: ألا مستغفر فاغفر له ألا مسترزق فارزقه ألا مبتلى فأعافيه ألا سائل فأعطيه ألا کذا ألا کذا حتى يطلع الفجر.۴
اما نزول خداوند ـ که مستلزم تشبيه و جسماني بودن اوست ـ به هيچ وجه پذيرفته نيست. اين روايت از اسراييليات است که بني اسراييل صفات الهي را جسماني مي‌دانستند.
سيوطي در همين جا روايتي را نيز از اميرالمؤمنين عليه السلام از رسول خدا صلّي الله عليه و آله در بيان فضيلت نماز خاصي در اين شب ذکر مي‌کند، اما بلافاصله چنين مي‌افزايد:
قال البيهقي يشبه أن يکون هذا الحديث موضوعاً و هو منکر و في رواته مجهولون .۵
کاش اين حساسيت در مورد همه روايات وجود داشت، نه درمورد روايتي که عمل مستحبي را بيان مي‌کند و ضعف يا جعل در آن ضرري به جايي نمي‌رساند.

9. حجيت قرائات

روايت زير را سيوطي در ابتداي تفسير سوره الرحمن نقل مي‌کند که البته در بخشي از آن، سخني از علي عليه السلام نقل شده است:

1.. تنزيه الانبياء، ص۹۲.

2.. الميزان، ج۱۷، ص۲۰۷.

3.. پادشاهان، كتاب اول، باب۱۱، آيات ۲ ـ ۹.

4.. الدر المنثور، ج۶، ص۲۶.

5.. همان، ج۶، ص۲۸.

صفحه از 130