عمرو بن حَجّاج

عمرو بن حَجّاج بن عبد اللّه بن عبد العزیز بن کعب مَذحِجی زُبَیدی، از سران کوفه و شوهر خواهر هانی بن عروه بود. وی از جمله کسانی بود که برای امام حسین علیه السلام نامه نوشت و ایشان را به کوفه دعوت کرد ؛ ولی پس از اندک زمانی، تغییر موضع داد و از یاران ابن زیاد شد، تا جایی که ابن زیاد ، او را به فرماندهی جناح راست سپاه عمر بن سعد در کربلا برگزید. [۱] او در کربلا با سوارانش، آب را بر امام  حسین علیه السلام و یارانش بست و با عبّاس علیه السلام جنگید و در روز عاشورا سپاهش را بر ضدّ امام حسین علیه السلام تحریک کرد.

 او راه چیره شدن بر یاران دلیر و جنگجوی امام حسین علیه السلام را سنگباران کردن آنان و تاختن یکباره بر آنها ، و نه مبارزه و درگیری تن به تن دانست و این نقشه را با موافقت عمر بن سعد ، عملی ساخت و خود با لشکرش بر جناح چپ لشکر امام علیه السلام ـ که فرماندهی آن با مُسلم بن عَوسَجه بود ـ یورش برد و مسلم در این یورش، نقش بر زمین شد [۲] .

 عمرو بن حَجّاج در روز عاشورا به امام حسین علیه السلام توهین کرد و ایشان را «خارجی (خارج شده از دین)» نامید . او پس از واقعه عاشورا، از جمله حاملان سرهای شهدا به کوفه بود.

 عمرو ، سرانجام، در قیام مختار، فرار کرد و بنا به گزارشی ، به نفرین امام حسین علیه السلام گرفتار شد و از شدّت تشنگی ، در بیابان ، هلاک گردید و بنا به گزارشی دیگر، در دو راهی کوفه و بصره ناپدید شد و دیگر هیچ کس ، او را ندید.