مجموعه‌هاي حديثي اربعين شيخ بهايي است که مؤلّف آن، احاديث گوناگون را در کتاب گردآورده و به تناسب موضوع، مطالب مهمي را در شرح و توضيح آنها بيان کرده است. ^۱
از آنجايي که بررسي و شناخت شيوه‌هاي فهم حديث در حوزه حديث پژوهي امري مهم و ضروي است، بر آن شديم با مطالعه و بررسي دقيق کتاب فوق، نکات مهم و ويژگي‌هاي برجسته آن را با ذکر نمونه‌هايي بيان کنيم. از جمله آن ويژگي‌ها عبارت‌اند از: بيان معناي واژگان، ضبط دقيق کلمات، بيان نکات صرفي، نحوي، بلاغي، تحليل و تفسير محتواي حديث در پرتو آيات قرآن کريم و احاديث ديگر و نيز حل تعارض احاديث.

مآخذ شيخ بهايي در اربعين

شيخ بهايي در کتاب الاربعون حديثاً خود، از کتب اربعه ( الکافي، من لايحضره الفقيه، تهذيب الاحکام و الاستبصار)، المحاسن برقي، عيون اخبار الرضا عليه السلام، الامالي صدوق، الامالي شيخ مفيد، الوافي و وسائل الشيعة بهره برده و به آنها اشاره کرده است، ولي در شرح حديث روش يکساني را به کار نبرده است. در شرح بيشتر واژگان غريب، به منبع و مأخذ اشاره نمي‌کند و در توضيح حديث، گاهي به ديدگاه‌ها و صاحبان آنها، بدون ذکر نام کتاب ^۲ ، اشاره مي‌کند و گاهي نيز نام کتاب را ذکر مي‌کند ^۳ و در بعضي موارد فقط به ديدگاه اشاره مي‌کند و از صاحب آنها تحت عنوان‌هاي: بعض الاعلام ^۴ ، بعض المحققين ^۵ ، بعض اصحاب القلوب ^۶ ، بعض الفضلا ^۷ ، بعض الاکابر ^۸ ، و من العلماء ^۹ ياد مي‌کند. گاهي نيز حتي به مأخذ و منبع رواياتي که در شرح حديث مي‌آورد، اشاره نمي‌کند. ^۱۰
در مجموع، مي‌توان گفت که مرحوم شيخ بهايي از حدود يکصد منبع و مأخذ فقهي، کلامي، لغوي، عرفاني و حديثي در اين اثر گرانقدر سود جسته است. از اين رو، مطالب ارزشمند و متنوعي در آن يافت مي‌شود و مورد توجه انديشمندان قرار گرفته است. کمتر اتفاق افتاده است که مجموعه حديثي اربعين