مورد شرح و تحقيق قرار گيرد، اما بر اين مجموعه حديثي چندين حاشيه و شرح نوشته شده است. ^۱ لذا مطالعه و بررسي اين اثر مي‌تواند ما را در فهم بهتر حديث و چگونگي تعامل با آن ياري رساند و زواياي گوناگون آن را به ما بنماياند.

سند

حديث داراي دو عنصر اساسي سند و متن است، به گونه‌اي که هر دو عنصر داراي ارزش و اهميت هستند؛ ولي بررسي متن حديث (فقه الحديث) ـ که مهم‌ترين دانش حديثي و سودمندترين و کارآمدترين آنهاستـ ^۲ از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. به اين دليل و نيز به دليل اين که بيشتر احاديث کتاب اربعين در باب سنن و آداب و اخلاق است و نيز حديث مشهوري از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم رسيده است که: «هرکسي حديثي را بشنود و به نيت رسيدن به ثواب به آن عمل کند، به اجر و پاداش خود خواهد رسيد؛ هر چند در واقع آن گونه نباشد که به او رسيده است»، ^۳ شيخ بهايي از بررسي سند احاديث و ترجمه احوال راويان اعراض کرده است. ^۴ البته در برخي موارد، هنگام استناد به احاديث ديگر، در شرح و توضيح حديث مورد بحث، به ارزيابي سند آنها مي‌پردازد. ^۵
بدين ترتيب، عمده توجه مؤلّف به شرح و توضيح متن حديث ‌است.

راهکاري فهم متن

شيخ بهايي براي تبيين و توضيح متن حديث از روش‌ها و ابزارهاي مختلفي استفاده کرده است که ما به تفصيل و تفکيک، به آن موارد مي‌پردازيم:

1ـ2. توجه به انواع ادب عربي

فهم معناي متن حديث (فقه الحديث) با ديگر شاخه‌هاي علوم ارتباط دارد و در اين ميان، ادبيات عرب تأثير بسزايي در شکل‌گيري و حل مسائل فقه الحديث دارد و در واقع، با آن در هدف مشترک است و آن، ايجاد مسيري براي نيل به معناي متن ديني است که تقريباً همه آن به زبان عربي است. مباحث ترکيب و اعراب، اصطلاح، مجاز و استعاره همه از مشترکات فقه الحديث و ادبيات است. ^۶
يکي از ابزارهاي فهم حديث، آشنايي شايسته با ادبيات عرب است. چه بسا در اثر عدم آشنايي با آن، برداشت نادرستي پديد مي‌آيد. برخي از دانش‌هاي مهم ادبيات عرب، لغت، صرف، نحو و علوم بلاغي است. مؤلّف از همه اين دانش‌ها در شرح و توضيح مراد از حديث بهره برده است.