گونه‌‌شناسی، اعتبار و معايب سبب ورود حديث - صفحه 55

پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم موجب ورود حديث ديگري مي‌‌گردد که در سيره آن حضرت موارد زيادي از اين دست مي‌‌توان برشمرد؛ مانند احاديث زير:
1. در زمان فتح خيبر مردم به شدت گرسنه بودند و «سير» زيادي خوردند. سپس وارد مسجد شدند. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بوي آن را احساس کرد و فرمود: «من أکل من هذه الشجرة الخبيثة شيئاً فلا يقربنّا في المسجد؛ هر کس از اين درخت(گياه) بدبو چيزي بخورد، به مسجد ما نزديک نشود.» [وقتي مردم اين سخن پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را شنيدند] گفتند: سير حرام شد. سير حرام شد. هنگامي که اين خبر به پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم رسيد، ايشان فرمود:
ايها النّاس إنّه ليس لي تحريم ما أحلّ الله لي و لکنّها شجرة أکره ريحها۱؛
اي مردم، من نمي‌‌توانم آنچه را خداوند حلال کرده، حرام کنم؛ بلکه من از بوي اين درخت بدم مي‌‌آيد.
2. انس بن مالک مي‌گويد: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
«أنصر أخاک ظالماً أو مظلوماً». قالوا: يا رسول الله! هذا ننصره مظلوماً فکيف ننصره ظالماً؟ قال: «تأخذ فوق يديه»۲؛
برادرت را چه ظالم باشد و چه مظلوم ياري کن! اصحاب گفتند: اي رسول خدا، او را در حالي که مظلوم است [بايد] ياري کنيم، اما در حالي که ظالم است، چگونه وي را ياري کنيم؟ آن حضرت فرمود: جلوي ظلم او را بگيريد.

اتفاقات و رويدادهاي ميان صحابه

گاهي اوقات در محضر رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم کاري يا سخني از يک يا چند نفر از صحابه سر مي‌زد و همين کار يا سخن سبب مي‌‌شد که رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم حديث يا احاديثي بيان نمايند و يا صحابه در غياب پيامبر کاري انجام مي‌‌دادند يا سخني مي‌‌گفتند و وقتي آن حضرت خبردار مي‌شد، سبب مي‌‌گرديد که سخناني از جانب ايشان صادر گردد. اينک چند مورد را به عنوان مثال ذکر مي‌کنيم:
1. انس بن مالک گويد: سه گروه به خانه‌هاي زنان پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم آمدند و از ميزان عبادت پيامبر سؤال کردند. وقتي زنان پيامبر مقدار عبادت آن حضرت را به ايشان گفتند، چنين پيدا بود که اين افراد اين ميزان عبادت را براي خود کم مي‌‌ديدند. بنا بر اين گفتند: ما کجا و پيامبر خدا کجا؟! خداوند گناه اول و آخر او را بخشيده است. يکي از ايشان گفت: من هميشه تمام شب را نماز مي‌‌خوانم. يکي ديگر گفت: من هميشه روزه مي‌‌گيرم و سومي‌ گفت: من از زنان دوري مي‌‌کنم و هيچ گاه ازدواج نمي‌‌کنم. در اين بين پيامبر تشريف آورد و خطاب به آنان فرمود:
أنتم الّذين قلتم کذا و کذا؛ أما و الله إنّي لأخشاکم لله و أتقاکم له لکنّي أصوم و أفطر، و أصلّي و أرقد و أتزوّج النّساء؛ فمن رغب عن سنّتي فليس منّي۳ ؛

1.. صحيح ‌مسلم، ص ۲۵۶.

2.. صحيح ‌البخاري‌، ص ۴۶۱.

3.. همان، ص ۱۰۰۵؛ صحيح‌ مسلم، ص ۶۴۶.

صفحه از 77