مجهول
«مجهول: حديثي است كه در سند آن راويي قرار دارد كه خودش يا وضعش نامشخص باشد». ۱ يا «مجهول آن است كه رواتش در كتب رجال ذكر شده‌اند، ولي حال برخي يا همه آنان از نظر عقيده نامعلوم است». ۲ پاره‌اي از اسباب ورودها در سلسله سندشان فرد يا افرادي وجود دارند كه ناشناخته‌اند و همين امر باعث معيوب شدن آنها گرديده است؛ مانند:
1. ابوهريره گويد: فرد مخنثي (مرد شبيه به زن) را نزد رسول‌خدا آوردند كه دست و پايش را با حنا رنگ كرده بود. پيامبر فرمود: «اين چيست؟» گفتند: مردي شبيه زنان‌است. رسول خدا امر فرمود تا به «نقيع» ۳ تبعيد شود، گفته شد: اي رسول‌خدا، آيا او را نكشيم؟ پيامبر فرمود: «اني نهيت عن قتل المصلين». ۴
حافظ منذري مي‌گويد: در سند اين روايت ابويسار قرشي قرار دارد كه درباره او از ابوحاتم رازي سؤال شد، وي گفت: مجهول و ناشناخته است. ۵
2. عبدالله بن عامر گويد: روزي مادرم مرا فرا خواند در حالي كه رسول خدا در خانه ما نشسته بود و گفت: بيا تا چيزي به تو دهم. رسول خدا فرمود: «چه چيزي مي‌‌خواهي به وي بدهي؟ مادرم گفت: مي‌‌خواهم خرمايي به وي بدهم. سپس آن‌حضرت فرمود: «اما انك لو لم تعطه شيئاً كتبت عليك كذبة». ۶
در سند حديث فوق مولي و غلام عبدالله بن طاهر وجود دارد كه فردي مجهول و ناشناخته است. ۷
اضطراب
از معايب ديگر روايات اسباب ورود، اضطراب در متن و سند اين‌گونه روايات است. حديث مضطرب عبارت است از: «حديثي كه به صورت‌هاي مختلفي روايت شود و همه وجوه آن در قوت مساوي باشند، به گونه‌اي كه جمع و ترجيح ميان آنها ممكن نباشد». ۸ اضطراب گاهي در سند و گاهي در متن و گاهي ممكن است در هر دو واقع‌شود. ۹ اضطراب، قلت ضبط راوي را مي‌‌رساند. به همين دليل موجب ضعف حديث مي‌‌شود. ۱۰
1.. علوم الحديث اصيلها و معاصرها، ص۲۲۱.
2.. دراسات في علم الدراية (تلخيص مقباس الهداية)، ص ۸۴ .
3.. نام مكاني در مدينه است. (سنن ابي داود، ص ۱۱۱۹ ).
4.. سنن ابي داود، ص ۱۱۱۹.
5.. عون المعبود شرح سنن ابي‌داود ، ج ۱۳، ص ۱۸۸.
6.. سنن ابي داود، ص ۱۱۳۱.
7.. عون المعبود شرح سنن ابي‌داود ، ج ۱۳، ص ۲۲۹.
8.. علوم‌الحديث‌اصيلها و معاصرها، ص ۲۴۰.
9.. الاجتهاد في‌علم‌الحديث‌و اثره في الفقه‌الاسلامي، ص ۵۲۸.
10.. همان، ۵۳۰.
