گونه‌‌شناسی، اعتبار و معايب سبب ورود حديث - صفحه 77

مي‌توان ترتيب اثر داد و از آنها در فهم احاديث کمک گرفت که صحت و ميزان اعتبار آنها مشخص باشد. براي پي بردن به ميزان اعتبار سبب ورود ضرورت دارد آن را دسته‌بندي و تقسيم‌بندي نمود؛ چرا که همه انواع آن اعتباري يکسان ندارند. در اين پژوهش سبب ورود حديث از جهات مختلف، از جمله: از جهت صدور، از جهت نقل راويان و از جهت زمان به انواع متعددي تقسيم و ميزان اعتبار هر يک از انواع آن بيان گرديد.
2. برخي از تقسيم‌بندي‌‌هاي سبب ورود، از قبيل: انواع سبب ورود از جهت نقل راويان و از جهت زمان سابقه‌اي نسبتاً طولاني دارد و به اوايل قرن نهم و بعد از آن بر مي‌‌گردد. در مورد تقسيم‌بندي سبب ورود از جهات مختلف و به انواع متعدد، کم و بيش ميان اکثر متخصصان علوم حديث که در اين زمينه قلم فرسايي کرده‌‌اند، اشتراک نظر وجود دارد و انواع مختلف آن را معتبر مي‌دانند. در اين ميان، چالش اساسي در مورد «سبب ورود بعد از عصر نبوت» است که در گذشته و حال مخالفاني دارد و در اين پژوهش هم، چنين سبب ورودي براي احاديث غير قابل قبول دانسته شده و نهايت چيزي که بتوان درباره سبب ورود بعد از عصر نبوت قايل بود، اين است که آن را اجتهاد و بيان مصداقي براي حديث، توسط صحابه تلقي گردد. از اين رو، شايسته است به جاي سبب ورود حديث، آن را «سبب ذکرحديث» ناميد.
3. سبب ورود هر حديث سبب‌‌داري به جهت اين که از طريق نقل و روايت به دست مي‌‌آيد و از اين نظر با احاديث و روايات ديگر هيچ تفاوتي ندارد، لذا کليه معايب و آفات و ضعف‌‌هايي که حديث با آنها رو به روست، سبب ورود نيز ممکن است بدان‌‌ها مبتلا باشد که عمده‌‌ترين اين معايب و آفت‌‌ها در مورد سبب ورود عبارت از ضعف، ارسال، انقطاع، مجهول، اضطراب، وضع و اسراييليات است.

کتابنامه

ـ الاجتهاد في‌ علم ‌الحديث‌ و اثره ‌في ‌الفقه ‌الاسلامي‌، علي‌‌نايف‌ بقاعي، بيروت‌: دارالبشائر الاسلامية‌، 1419ق‌.
ـ «اسباب ‌الحديث‌ النبوي في التراث‌ الامامي‌»، حسن‌ حسيني‌ آل‌مجدد، علوم ‌الحديث‌، رجب‌ و ذوالحجة 1418ق‌ ،شماره 2.
ـ اسباب‌ ورود الحديث‌ أو اللمع ‌في‌ الحديث، جلال‌الدين‌ سيوطي، تحقيق‌: يحيي اسماعيل‌ احمد، بيروت‌: دارالكتب‌ العلميه‌، 1404ق‌.
ـ استبصار، محمد بن‌ حسن طوسي، چ 4‌، تهران‌: دارالكتب‌ الاسلامية‌، 1363 ش.
ـ الاسراييليات ‌في ‌التفسير و الحديث‌، محمد حسين‌ ذهبي، چ 2، دمشق‌: لجنة ‌النشر في دارالايمان‌، 1405ق‌.
ـ اصول ‌الحديث ‌و احكامه ‌في‌علم‌ الدراية‌، جعفر سبحاني، قم‌: جامعه مدرسين حوزه ‌علميه ‌قم‌، 1412ق‌.
ـ الايضاح‌ في ‌علوم ‌الحديث ‌والاصطلاح‌، مصطفي سعيد خن‌؛ بديع‌ سيد لحام‌، چ 5، دمشق ‌و بيروت‌: دارالكلم ‌الطيب‌، 1425ق‌.
ـ بررسي ‌مورد صدور احاديث ‌كتاب‌ كافي‌، محمد جعفر شهروزي‌، پايان‌نامه ‌كارشناسي ‌ارشد علوم ‌قرآن‌ و

صفحه از 77