مفتاح الفرج
مير محمّدحسين بن محمّدصالح خاتون آبادى (1151 ق)
تحقيق: حميد احمدى جلفايى
درآمد
«استخاره» در لغت از ريشه «خير» و از باب استفعال است و در اصل «استخيار» بوده كه عين الفعل آن حذف شده و تاء به عوض محذوف در آخرش افزوده شده است.
همان گونه كه بين اهل ادب مشهور است: «باب الاستفعال يغلب فيه طلب الفعل»، يعنى باب استفعال غالبا در معناى طلب فعل به كار مى رود. استخاره نيز به معناى طلب خير نمودن از كسى است و «استخار اللّه » يعنى: «طلب منه الخيرة». ۱
در متون حديثى شيعه و سنّى، اين واژه در دو معناى عامّ و خاصّ به كار رفته است و در واقع در ترغيب به هر يك از معانى مذكور، روايات قابل توجّهى به صورت قول و فعل و تقرير صادر شده است.
معناى نخست، معناى عامّ آن است كه به معناى مطلق طلب خير نمودن در همه امور، از حضرت بارى تعالى است و يا بدين معنا كه مكلّف بهتر است در همه كارها و تصميمات خود از خداوند متعال طلب خير بكند، كه عاقبت و فرجام همه امور در قبضه قدرت اوست.
1.ر.ك: النهاية، ج۲، ص۹۱ و ج۴، ص۲۳؛ لسان العرب، ج۴، ص۲۶۷ و ج۵، ص۷۶؛ تاج العروس، ج۳، ص۴۸۳؛ مجمع البحرين، ج۳، ص۲۹۶ ، ماده «خير».
