بود . ^۱ و اين امر بر حسب استخراج، مطابق است با رجب سال چهاردهم . پس به جهت مطابقت استخراج با حديث و عدم اختلاف اماميّه در اين كه سنّ مبارك آن حضرت در وقت بعثت چهل بوده ، بعثت را در سال مزبور گرفتيم اگر چه مخالف است با قول بر اين كه اقامت آن حضرت در مكّه سيزده سال بوده .
و ما را ابدا مانعى نيست از اختيار اين كه تولّد در سال 54 قبل الهجره و عمر مبارك 64 بوده ؛ زيرا كه اقوال مختلفه در عمر مبارك، همه مستند به اختلافى است كه در سال تولّد هست كه ميانه مبدأ و منتها را گرفته ، هر كس قولى را اختيار كرده و مورّخين اماميّه چون تولّد را در سال پنجاه و سيم فرض كرده اند ، در عمر مبارك نيز قائل به 63 شده اند و الاّ هيچ كدام را روايتى از معصوم نيست . و اقوال مورّخين را در خصوص عام الفيل شنيدى و نسبت به تاريخ نوشيروان را نيز ديدى. و تواريخ آسيا قبل الهجرة خاصّه تاريخ عرب چنان مُظلِم و درهم است كه تحصيل اطمينان در نهايت دشوارى است . حتّى مورّخين فرنگ نيز با همه سعى و جدّ وافى در تعيين تواريخ آن عهد ، مجبور از تخمين و متابعت قول مختلف مورّخين مسلمين شده اند . و صاحب قاموس الأعلام به تبعيّت مورّخين فرنگ جلوس نوشيروان را در سنه 531 مسيحى و وفاتش را در سنه 579 و مدّت سلطنتش را 48 سال و تولّد حضرت رسول صلى الله عليه و آله وسلم را در سنه 569 مسيحى نوشته و بنابر آن تولّد در سال سى و هشتم سلطنت نوشيروان خواهد بود . و ربيع الاوّل سنه 54 قبل از هجرت مطابق 570 و در سنه 53 مطابق 571 مسيحى است ، چنانچه بعد ذكر خواهد شد . ^۲ و ميرزا آقا خان كرمانى در تاريخ آيينه اسكندرى وفات و مدّت سلطنت نوشيروان را مطابق قاموس الأعلام نوشته و ولادت حضرت پيغمبر را در پانصد و هفتاد و در سال دوازدهم از عام الفيل ياد كرده ! ! !
و جمع ميانه اختلافات قوم امكان ناپذير [است] و آنچه ما اختيار كرديم چون مستند به دليل است، إن شاء اللّه مورد انتقاد نخواهد شد . و [در] ذكر اختلاف غير اماميّه