ذى حجّه حمل ۱ باشد ، مدّت حمل سه ماه خواهد بود و اگر در ربيع الاوّل آينده باشد ، پانزده ماه خواهد شد .
و اين اشكال را جواب ها داده اند ؛ هر كس خواهد به مرآة العقول مجلسى ۲ و جلد ششم و چهاردهم بحار رجوع نمايد . ۳
و يكى از جواب ها آن است كه : ايّام تشريق از ايّام حج است، نه ايّام ذى حجّه . و اختصاص آن به ذى حجّه بعد از اعتلاى لواى اسلام است و الاّ قبل از اسلام حج دائما در يك ماه نبوده، بلكه در همه ماه ها دور مى زده .
شيخ طبرسى در مجمع البيان در تفسير آيه شريفه «إِنَّمَا النَّسِىءُ زِيَادَةٌ فِى الْكُفْرِ» ۴ الآيه ، از مجاهد ۵ كه از مفسّرين اهل سنّت است نقل كرده ، و ترجمه اش اين است :
مشركين دو سال در يك ماه حج مى كردند . پس حج نمودند در ذى الحجّه دو سال . پس در محرّم دو سال و به همين نحو در باقى شهور ، تا اين كه اتّفاق افتاد حجّى كه قبل از حجة الوداع بود ، به ماه ذى قعده . و حج نمود پيغمبر در سال آينده . پس حج به ماه ذى حجّه افتاد و پيغمبر در خطبه خود فرمود :
ألا و إن الزمان قد استدار كهيئته يوم خلق اللّه السماوات و الأرض، السنة اثنا عشر شهرا، منها أربعة حرم ثلاثة متواليات ذو القعدة و ذو الحجّة و محرّم و رجب مضر الذي بين جمادى و شعبان .
و حاصل ترجمه اش اين است كه :
زمان برگشت بر حالت سابقه خود. سال دوازدهم ماه است ، چهار ماه از آن ماه هاى حرام است . سه از آنها متوالى است ، ذو القعده و ذو الحجّة و محرّم و يكى ديگر رجب مُضَر ۶ است ميانه جمادى و شعبان ، انتهى .
1.در نسخه اصل چنين است، ولى ظاهرا به جاى آن «اوّل» صحيح است
2.مرآة العقول ، ج ۱ ، ص ۳۴۹ .
3.بحار الأنوار ، ج ۱۵ ، ص ۲۵۲ .
4.سوره توبه ، آيه ۳۷ .
5.مجاهد بن جبر از جمله مفسّرين اهل سنّت و وفاتش در سنه ۹۸ يا ۱۰۰ هجريّه بوده ، [مؤلّف رحمه الله] .
6.مضر به ضم ميم و فتح ضاد ، اسم قبيله اى است از عرب كه ماه رجب را ماه حرام مى دانسته اند ، لهذا رجب را به آنها نسبت داده اند . [مؤلّف رحمه الله] .