إيضاح الأنباء في تعيين مولد خاتم الأنبياء و مقتل سيّد الشهداء(ع) - صفحه 229

مقصود اين است كه شهرهاى حرام برگشت به موضع خود و حج عود نمود بر ذى الحجّه و نسى ء باطل گرديد .
تمام شد كلام صاحب تفسير . ۱
و بنا بر اين تفسير لازم آيد كه حج در سالى در دوازده ماه و در سالى در سيزده ماه واقع شود . مثلاً سال اوّل حج را در محرّم فرض مى نماييم ، سال دويم در محرّم بوده و فاصله دو حج يازده ماه و سال سيم در ماه صفر و فاصله دوازده ماه مى شود و على هذا القياس. و به اين لحاظ دوره نسى ء در 24 سال تمام شود و نوبه حجّ بيست و پنجم به ماهى افتد كه تالى ماه صاحب نوبه اخير است و در سال بيست و پنجم حج واقع نشود و در اوّل سال بيست و ششم نوبه از سر مى گيرد . چنانچه اگر مبدأ دوره را محرّم گيريم ، باز به محرّم رسد و به اين جهت در 50 سال 48 حج واقع شود و باز نوبه نسى ء در سالِ پنجاه و يكم بر ماه اوّل دوره بيفتد .
پس چنانچه از مجاهد نقل شده ، اگر حجّ سال قبل از حجة الوداع را در ذى القعده دويم فرض نماييم و سال به سال عقب برويم، در سال پنجاه و يكم و پنجاه و دويم حج باز در ذى القعده و پنجاه و سيم و چهارم در شوّال و پنجاه و پنجم و ششم در شهر رمضان و شصت و سيم و چهارم در جمادى الاولى خواهد بود .
سال شصت و سيم سال ولادت و سال شصت و چهارم سال حمل و فاصله ميانه ايّام تشريق كه در حج جمادى الاولى بوده تا هفدهم ربيع الاوّل، ده ماه و ايّام معدوده خواهد بود . و در اين صورت خرق عادتى در مدّت حمل نخواهد بود ؛ زيرا كه اَقصاى حمل دوازده ماه است و اين است مقتضاى حساب صحيح. و دوره نسى ء را 48 سال فرض كردن سهو است ، چنانچه علاّمه مجلسى نيز توضيح كرده .
و با اين ترتيب كه مطابق تفسير مجاهد است ، ماه حمل موافق با روايت صدوق نخواهد شد، نه در سال 54 كه ما اختيار كرده ايم ، نه در سال 53 كه معروف است و نه در 52 . ولى ممكن است كه از قول مجاهد اغماض كرده، حج را در حجة الوداع و ما

1.مجمع البيان ، ج ۵ ، ص ۵۴ .

صفحه از 259