و حق همان است كه گفتيم كه موضع شمس در عاشوراى سنه شصت و يك ، نوزده درجه و بيست دقيقه ميزان است بر حسب استخراج از زيج هندى .
تنبيه : در محرّم سنه 1325 حقير در اين باب رساله مختصره تأليف كرد كه در بعض روزنامه هاى آن زمان درج شد ؛ چنانچه در اوّل رساله نيز اِشعارى بر آن شد . در اين تاريخ مجدّدا اعاده نظر بر رساله مزبوره كرده و استخراج را به همراهى استادِ فاضل ، ميرزا عبد العلى ابن المرحوم المولى احمد الكاوكانى التبريزى از سر گرفت و مطابق استخراجات سابقه گرديد . فقط در تقويم شمس در روز عاشورا معلوم شد كه يك سال سهو و تقويم سال شصت و يك در عاشوراى سال شصت تصوّر شده بود .
پس بعد از اعاده نظر و بعض تصرّفات، همان رساله را در اين رساله درج كرد ، واللّه العاصم من الهفوة و الزلّة .

خاتمه

و در آن دو فائده است

فائده اُولى : در تعيين موضع شمس در بعض روزها از ايّام عربيّه

چنانچه بر همه معلوم است، مدار ايّام عبادات و اعياد اسلاميّه همه بر ايّام سال هاى قمرى است و سال هاى شمسى و ايّام آن در احكام شرعيّه ابدا مناط و معتبر نيست، مگر در ايّام معدوده از ايّام فرسيّه و روميّه كه بالاستقلال در آنها بعض احكام شرعيّه وارد شده و مسئله نسى ء از احكام جاهليّت است . لهذا تعرّض بر ايّام شمسى، محض تفنّن و مزيد اطّلاع خواهد بود و اگر چه موضع شمس در يوم ولادتِ با سعادت و غيره در ابواب سابقه مذكور گرديد ، ولى در اين مقام محض اجتماع شمل و بى نيازى از مراجعت به اوراق سابقه، تمام مقصود را متعرّض مى شود . لهذا گوييم :
1 . موضع آفتاب در 17 ربيع الاوّل سنه 54 قبل از هجرت به افق مكّه نوزده درجه و پنجاه و يك دقيقه ثور است .
و در 17 ربيع الاوّل سنه 53 كه سال تولّد به قول مشهور است، هشت درجه و يازده دقيقه ثور .
2 . در روز شنبه بيست و هفتم هلالى رجب از سال چهاردهم قبل از هجرت،