إيضاح الأنباء في تعيين مولد خاتم الأنبياء و مقتل سيّد الشهداء(ع) - صفحه 253

دهم هجرت ؛ سيم نظير همان روز از سنه 35 كه روز بيعت ظاهرى است ؛ چهارم روز ظفر يافتن بر اهل نهروان و بايد وقوع اين وقايع مهمّه همه در اوّل سال فرس باشد .
و ممكن است كه مقصود از روزى كه جبرئيل بر آن حضرت نازل شد ، روز بيست و هفتم رجب نباشد ؛ زيرا كه نزول جبرئيل بر آن حضرت در روز مزبور براى تبليغ امر بر اظهار نبوّت بوده نه اوّلين نزول حقيقى ؛ بلكه قبل از تاريخ مزبور نيز جبرئيل بر آن حضرت نازل مى شد و بنا بر اين فرض، سه روز ديگر باقى خواهد بود و در هر حال ممكن نيست كه مراد از روز اوّل سال فرس روز تحويل آفتاب به حمل باشد . و ما بر حسب استخراج معيّن كرديم كه موضع شمس در بيست و هفتم چهارده سال به هجرت مانده ، اواسط سرطان و سيزده سال مانده ، چهارم سرطان بوده تقريبا . و در هيجدهم ذى حجّه سنه دهم هجرت در بيست و هفتم حوت بوده تقريبا و در نظير همان روز از سال سى و پنج اواخر جوزا . پس روز تحويل آفتاب به حمل نمى تواند مقصود امام باشد؛ تفاوق سنين شمسى و قمرى در سى و سه سال مى شود تقريبا نه كمتر از آن . پس در 18 ذى حجّه سال دهم هجرت كه موضع آفتاب معيّن است ، آفتاب به همان محل عود نمى كند مگر بعد از سى و سه سال تقريبا .
اين است خلاصه تحقيقات عاجزانه و محصول تتبّعات ناقصه ناچيزانه كه با اختلال حال و توزّع بال و انقلاب دهر و محاصره شهر به رشته تحرير كشيده شد و چه مناسب است رباعى طالب آملى :

شورى است نهاده سر چه در شهر و چه دهبر قوس قزح زمانه مى بندد زه
دارد به سر ايّام يكى فتنه كه بازابروى كمان مى جهد و چشم زره
و اگر محقّقان فاضل و مدقّقان كامل خورده گيرند و بر خطايى واقف شوند ، حقّ به جانب ايشان خواهد بود ؛ زيرا كه: «كى شعر تر انگيزد خاطر كه حزين باشد؟» . و فراغ از تأليف واقع شد در شهر رمضان سنه هزار و سيصد و بيست و نه و دو مادّه تاريخ به ذهن فاتر رسيد :
يوم مولد ختم النبيّين 1329
ولادت رسول حق هفدهم ربيع الاوّل 1329

صفحه از 259