حاشية الصحيفة السجادية - صفحه 288

وجود دارد. همچنين وضعيت نگارش شروح و ترجمه هاى صحيفه سجاديه نيز به همين نسبت در قرن 11 ق فزونى مى گيرد و نهضت ترجمه اىِ گسترده اى پيرامون اين كتاب به وقوع مى پيوندد. به گونه اى كه از دوران مربوط به قبل از وفات محمّد تقى مجلسى در سال 1070ق فقط 14 شرح و ترجمه باقى مانده و بقيه آثار پس از اين زمان به نگارش درآمده اند. ۱
البته اگر اين شروح را تا حوالى سال 1020ق محدود كنيم، فقط اين 5 اثر را درباره صحيفه خواهيم يافت و اين، اهميت فعاليت هاى مجلسى را افزون مى كند:
ـ حاشية على الصحيفة الكاملة، ابن ادريس حلى (598 ق).
ـ الحديقة الهلالية، شيخ بهايى (1030ق)، تأليف در جمادى الآخر 1003ق.
ـ شرح الصحيفة السجادية، مؤلّف ناشناخته، تنها دست نويس آن در كتاب خانه وزيرى يزد در 1015ق، به شماره 2/2493.
ـ ملحقات الصحيفة السجادية، محمّد تقى بن مظفر صوفى زيابادى قزوينى (قرن 11ق) تأليف در 25 صفر 1023ق.
ـ حاشية الصحيفة السجادية، ميرداماد (1041ق). ۲
از مجلسى اوّل دو شرح هم بر صحيفه باقى مانده است:
اوّل شرحى به فارسى با نام رياض المؤمنين و حدائق الصالحين و فقه الصالحين كه فقط مقدّمه آن درباره دعا نوشته شده است. ۳
دوم شرحى به عربى كه آن هم ناتمام مانده و تا اوايل دعاى سوم آن موجود است. تنها دست نويس آن به خط مؤلّف در كتاب خانه مركزى

1.نسخه هاى خطى شروح و ترجمه هاى صحيفه سجاديه، ص ۱۴.

2.براى مشخصات و دست نويس هاى آنها ر . ك: مأخذ پيشين.

3.ر . ك: نسخه هاى خطى شروح و ترجمه هاى صحيفه سجاديه، ص ۱۱۳ـ۱۱۵.

صفحه از 564