بيان:

اگر گفته شود امام على عليه‏السلام فرموده است : «دانش به دست نيايد جز با پنج چيز : نخستين آنها كثرت سؤال است . . .» ^۱ و اين با احاديثى كه كثرت سؤال را ناپسند مى‏دارد ، چگونه جمع مى‏شود؟ در پاسخ مى‏گوييم : نيكويى زياد پرسيدن مشروط است به اينكه زيان بخش و يا براى درمانده كردن نباشد ، بلكه از آن فايده اى حاصل آيد . از اين رو در صورتى كه يكى از شرطها را نداشته باشد ، پرسش ، زشت و كثرت آن ، زشت‏تر خواهد بود؛ از اينجا مى‏توان نتيجه گرفت ، احاديثى كه جوينده دانش را به پرسش ترغيب مى‏كند ، ناظر به پرسشهايى است كه واجد اين شرطها باشد و رواياتى كه از پرسش يا فراوانى باز مى‏دارد ، ناظر به پرسشهايى است كه فاقد آنها هستند.

بى آنكه فراموش كرده باشد ، پس درباره آنها خود را به زحمت ميندازيد . ^۱

ر . ك : كتاب «العقل والجهل : أحكام الجاهل : ما ينبغي من الجهل» .

4 / 7

پرسش از چيزهاى بى فايده

۲۹۴.امام على عليه السلام :از آنچه به كارت مى آيد بپرس و آنچه را به كارت نمى آيد واگذار . ^۲

۲۹۵.امام على عليه السلام :از آنچه نمى شود مپرس كه آنچه شده است تو را بس است . ^۳

ر . ك : ص 137 «پرسيدن براى دانستن» / ص 138 «پرسيدن براى درمانده كردن» .

4 / 8

بسيار پرسيدن

۲۹۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند رحمت كند مؤمنى را كه سخن گويد و غنيمت يابد يا خاموش باشد و سلامت ماند . من برايتان قيل و قال و تباه كردن مال و فراوانى سؤال را بد مى دارم . ^۴

۲۹۷.امام كاظم عليه السلام :خداوند عز و جل از قيل و قال و تباه كردن مال و فراوانى سؤال نفرت دارد . ^۵