فرمود : نه ، بلكه امر و نهيش مى كند . ^۱

۵۱۸.امام سجّاد عليه السلام :حقّ سرپرست علمى تو آن است كه وى را بزرگ بشمارى و مجلسش را محترم بشمارى و به او نيك گوش بسپارى و توجّه كنى و صدايت را از او بلندتر نكنى و به كسى كه از وى چيزى مى پرسد ، پاسخ ندهى ، تا او خود پاسخ دهد و در مجلس وى با كسى سخن نگويى و نزد او غيبت كسى را نكنى و اگر نزد تو از او به زشتى ياد كردند ، دفاع كنى و عيبهايش را بپوشانى و افتخاراتش را آشكار سازى و با دشمنش ننشينى و با دوستش دشمنى نورزى كه اگر چنين كنى ، فرشتگان خداى عز و جل برايت گواهى مى دهند كه تو او را قصد كرده اى و دانش وى را براى خداى عز و جلفرا گرفته اى و نه مردم . ^۲

۵۱۹.حمزه بن حمران :شنيدم امام صادق عليه السلام مى فرمايد : هركس بادانشش نان خورد ، نادار گردد . عرض كردم : فدايت شوم ، در ميان پيروان و دوستداران شما گروهى هستند كه دانش شما را مى گيرند و اين سو و آن سو مى برند و در ميان پيروانتان پخش مى كنند و متقابلاً آنها نيز از نيكى و جايزه و اكرام فروگذار نمى كنند . حضرت فرمود : اينان نان خور دانش نيستند . نان خور دانش كسى است كه بدون آگاهى و هدايت خداوند عز و جل و به طمع كالاى پست دنيا ، فتوا مى دهد تا حقّ را باطل كند . ^۳

۵۲۰.فضل بن ابى قرّه :به امام صادق عليه السلام عرض كردم : مى گويند : درآمد آموزگار حرام است . حضرت فرمود : دشمنان خدا دروغ مى گويند . مى خواهند كه قرآن را نياموزند . اگر مردى

ايشان و به دست آوردن فضيلتهاى آنان است . ^۱

ط : خدمت به وى

۵۱۳.امام على عليه السلام :هرگاه دانشمندى را ديدى ، به خدمتش درآى . ^۲

۵۱۴.عيسى عليه السلام :سزاوارترين مردم به خدمت ، دانشمند است . ^۳

ى : ستيزه نكردن با وى

۵۱۵.امام كاظم عليه السلام ـ در سفارش به هشام بن حكم ـ :دانشمند را براى دانشش بزرگ بشمار و درگيرى با وى را واگذار . ^۴

۵۱۶.لقمان حكيم :با دانشمندان مجادله مكن كه بر آنان سبك آيى و تو را برانند و با كم خردان نيز مجادله مكن كه بر تو نادانى كنند و ناسزايت گويند ، ولى در برابر آنكه در دانش برتر از توست ، شكيبايى پيشه كن و نيز با آنكه فروتر از توست . تنها آن كس به شمار دانشمندان در مى آيد كه در برابر آنها شكيبايى و با آنان همراهى كند و با نرمى از دانششان برگيرد . ^۵

3 / 2

حقوق آموزگار

۵۱۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هركس به شخصى مسأله اى بياموزد ، مالكش مى گردد . گفته شد : آيا وى را خريد و فروش هم مى كند؟