مؤمن را سزاوار است که داراى هشت خصلت باشد: هنگام شدائد، با وقار ؛ هنگام بلا، شکيبا ؛ در فراوانى نعمت، سپاسگزار ؛ به آنچه خدا روزيش کرده، قانع و خرسند ؛ به دشمنانش ستم نکند؛ بارش را بر دوستانش نيفکند [به خاطر دوستانش متحمل گناه نشود]؛ بدنش از او در رنج و مشقت باشد [از بسيارىِ عبادت و قضاء حوائج مردم]؛ مردم از ناحيه او در آسايش باشند ( اصول کافى: ج ۳ ص۷۸).
خصوصيت بارز اين موقعيتها، اجتناب ناپذير بودن آنهاست. بدين معني که انسان، نقشي در وقوع يا عدم وقوع آنها ندارد. هنگام بروز اين موقعيت‌ها، آدمي کاري جز پذيرا بودن آنها نمي‌تواند انجام دهد. اگر با آنها مقابله کند، اين موقعيتها به گونهاي بدتر براي او نمايان خواهد شد، و تأثير منفي بر زندگي او ميگذارد. وقتي که نتوانست با آن، برخورد مناسبي داشته باشد، مشوش ميشود و نارضايتي از زندگي به دنبال آن خواهد آمد. اما اگر واکنش مناسبي از خود نشان دهد، اين موقعيتها، تبديل به فرصتهايي ميشود که شايد اين فرصت‌ها در غير اين مواقع، تأثير چنداني بر زندگي او نميگذاشت. نتيجه آن که، برخورد مناسب با اين موقعيتها، ميتواند انسان را به آرزوي هميشگي خود، يعني دستيابي به رضامندي از زندگي، برساند.

تأثير «ايمان» بر توفيق در اين هشت موقعيت:

در ابتداء، امام صادق عليه السلام فرمايش خود را اين گونه آغاز کرده است: ينبغي للمؤمن شايد اين سؤال مطرح شود که چرا حضرت، اين واکنشها (خصلتها) را در قالب وجودي يک مؤمن براي ما روشن کرده است؟ در جواب بايد گفت از آنجا که برخورد مناسب با اين موقعيتها، بستگي به درجه ايمان دارد، بنابراين، ايمان مؤمن است که به او امر مي‌کند بهترين واکنش را در برابر هر موقعيت موقعيت داشته باشد. نتيجه اين ميشود که گرچه اين موقعيتها براي هر انساني رخ ميدهد، ولي مؤمن بهترين واکنش را از خود بروز مي‌دهد.

موقعيت اول: هزاهز

اولين موقعيتي که در اين حديث بيان شده است، هزاهز مي باشد. تا وقتي که معناي دقيق و مناسبي براي اين موقعيت فهم نشود، واکنش مناسب آن را نيز نميتوان به خوبي تبيين کرد و رابطه آن را با موقعيت مورد نظر توضيح داد. درنتيجه نخست بايد بدانيم هزاهز چيست و شامل چه مواردي در زندگي مي شود.
کتب لغت اينگونه به توضيح اين واژه پرداخته‌اند:
هزاهز به معناي آشفتگي و آنچه که باعث لرزش ميشود، است، مانند زلزله ( کتاب العين: ج3 ص343).