کظْمُ الْغَيظِ عَنِ الْعَدُوِّ فِي دَوْلاتِهِمْ تَقِيةً حَزْمٌ لِمَنْ أَخَذَ بِه ( الکافي: ج۲ ص۱۰۹ ؛ المحاسن: ج۱ ص۲۵۹).
نيروي حزم در مؤمن او را به احتياط در عملکرد و رفتارش رهنمون ميکند. در اين موقعيت، کظم غيظ، مصداقي از حزم است که اگر مؤمن به اين نکته توجه کند، حتي در رفتار با دشمن خود نيز محتاط عمل ميکند. بدين ترتيب، از جانب او خطري متوجهش نميشود ^۱ و اظهار پشيماني نخواهد کرد.

3. اصلاح دشمن

اصلاح دشمن، يکي ديگر از واکنش هايي است که مؤمن در برابر ظلم دشمن ميتواند داشته باشد. اصلاح کردن توسط يک مؤمن، جنبه‌اي آمرانه ندارد، بلکه او با رفتار خود در صدد رسيدن به اين هدف (اصلاح) بر ميآيد. حضرت اميرالمؤمنين( در اين زمينه فرموده‌اند:
الاستصلاح للأعداء بحسن المقال و جميل الأفعال أهون من ملاقاتهم و مغالبتهم بمضيض القتال » (غرر الحکم: ص۳۳۴ ح۷۶۸۱)
امام عليه السلام دو راه را به ما نشان داده‌اند: يکي نيکو سخن گفتن و ديگري زيبا عمل کردن. مي‌توانيم با عمل خود به دشمن بفهمانيم که کارش نادرست است و يا با خوب صحبت کردن او را به اين راه دعوت کنيم. انتخاب کردن اين راه، ما را به مشقت نبرد و آثار ناشي از آن (رنج و پريشاني، درد و عذاب و شکنجه) نمياندازد. خانواده نيز به عنوان نهادي مقدس، با هدف حفظ آرامش و آسايش اعضا، عمل و رفتار ميکند. اين واکنش در اين حوزه سبب جايگزيني رابطه دوستي به جاي دشمني و محو آن ميشود که در نتيجه، رضايت و آرامش را به دنبال دارد. جالب اينجاست، نتيجههايي که بر اين واکنش مترتب ميشود، همه، متوجه مؤمن ميشود و برايش آثار اجتماعي خوبي به دنبال دارد.
دو هدف ديگر را نيز مي‌توان براي اين واکنش (اصلاح) برشمرد:
الف) ازدياد طرفداران: از اين رو، به هواداران مؤمن افزوده ميشود، چرا که دشمن پس از اصلاح شدنش به کمک رفتار تحسين برانگيز مؤمن، تمجيد فراواني از او نزد ديگران ميکند. اينجاست که امام علي ( مي‌فرمايند: «من استصلح عدوه زاد في عدده» (عيون الحکم والمواعظ: ص۴۴۵).
ب) رسيدن به اهدافي والا: مؤمن در راه اصلاح دشمنانش، اهدف اسلامي والايي را دنبال ميکند که آن، اعلان حقانيت دين اسلام و معرفي آن به عنوان دين انساني است. همه اين اهداف، با