ايمانِ مؤمن به او اجازه نميدهد که در رابطه دوستي به گونهاي رفتار کند که باعث گرفتاري اخرويش شود. حتي اين عبارت در حوزه خانواده که روابط، صميميتر و نزديکتر است، نيز صادق است. حضرت رسول الله صلّي الله عليه و آله و سلّم در وصيت خود به ابن‌مسعود ميفرمايد:
لاتَحْمِلَنَّک الشَّفَقَةُ عَلَى أَهْلِک وَ وُلْدِک عَلَى الدُّخُولِ فِي الْمَعَاصِي وَ الْحَرَامِ، فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يقُولُ يوْمَ لا ينْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ.مهرباني بر خانواده و فرزندانت، تو را بابت ورود در گناه، به زحمت نيندازد. چرا که خدا ميفرمايد ... (مکارم الاخلاق: ص۴۵۷؛ بحارالانوار: ج۷۴ ص۱۰۸).
محبت و مهرباني اندازه و مقداري دارد. اگر اين رفتار، باعث تحمل مشقتي براي فرد شود و يا حتي باعث شود که او به گناه آلوده شود، ديگر اثر وضعي خود را از دست ميدهد و به ضد آن مثل دلگيريها و قهرها تبديل ميشود.
بنابراين، «المؤمن لا يتحامل للأصدقاء»، يعني مؤمن به خاطر دوستانش، دشواري‌اي که گناه يا عملي غيرمنطقي و غير اخلاقي است و يا امکان خروج از آن وجود ندارد، را تحمل نميکند. رضايتي که مؤمن با اين واکنش مناسب به دست ميآورد، قابل مقايسه با نارضايتي او به خاطر واکنش اشتباهش نيست. شايد در وهله اول، باعث دلخوري دوستش شود و يا حتي خود نيز ناراحت گردد، اما او توانسته است از بروز خطرات احتمالي درنتيجه رفتار نامناسب خود جلوگيري کند. او با اين واکنش، که به مدد نيروي ايمان داشته است، به رضامندي از زندگي خود دست پيدا ميکند که براي او پايدار است؛ چرا که خداوند از اين برخورد او در آن موقعيت راضي است.
موقعيت هفتم و هشتم: خود ـ ديگران
مؤمن در زندگي خويش، گاهي تنها لحاظ ميشود، يعني در تعامل او با خودش، فرد بيروني دخيل نيست و آثاري که از اين تعامل حاصل ميشود، تنها متوجه او ميشود، نه ديگري. و گاهي نيز در ارتباط با ديگران قرار ميگيرد، و اينگونه سنجيده ميشود. مثلاً در اجتماع و در برخورد با مردم، چگونه رفتار ميکند. در هر دوي اين تعاملات، تنها يک طرف لحاظ شده است و آن يا خود است يا ديگران. اما، شکل سومي نيز وجود دارد و آن نحوه اي از تعامل است که دو مورد قبلي را به يکديگر مرتبط ميسازد. بدين معنا که نحوه تعامل مؤمن با خودش، تأثير مستقيمي در تعامل او با مردم دارد. اگر تعامل ميان اين دو موقعيت اينگونه تنگانگ باشد، تنها واکنشي مناسب در اين موقعيت مي تواند مؤمن را به رضايتي که از زندگيش ميخواهد، برساند. حال به نظر شما مؤمن به کمک نيروي ايمان خود، چه واکنش و برخوردي در اين موقعيت دارد؟
