لما سئل عن الإخاء ـ الإخاهُ في الشدة و الرخاء. حقيقت دوستي و برادري را از امام حسن عليه السلام سؤال کردند، ايشان فرمود: همدردي کردن چه در سختي و چه در آسايش (دوستي در قرآن و حديث: ص۳۳۶ ش۸۳۶).
امام حسن عليه السلام در بستر بيماري که به رحلت آن حضرت منجر شد، به جناده چنين سفارش فرمود:
إصحب من إذا صحبته زانک و إذا خدمته صانک و إذا اردت منه معونة أعانک و إن قُلتَ صدّق قولک و إن صُلتَ شَدَّ صولک و إن مددتَ يدک بفضلٍ مدّها و إن بَدَت عنک ثلةٌ سدّها و إن رأي منک حسنةً عدّها قولک و إن صُلتَ شدَّ صولک و إن مددتَ يدک بفضلٍ مدّها و إن بَدَت عنک ثلةٍ سدّ هاوان رأي منک حسنةٍ عدّها و إن سألته أعطاک و إن سکتّ عنه ابتدأک و إن نزلت احدي المُلمات به ساءک.با کسي يار شو که هرگاه با او مصاحبت کني، مايه آراستگي تو شود، و هرگاه خدمتش کني، آبروي تو را حفظ کند، و هرگاه از او کمک بخواهي، کمکت کند، و هرگاه سخني بگويي، سخنت را باور کند، و هرگاه حمله کني، تقويتت کند، و هرگاه دستت را به احساني بگشايي، او در اين راه تو را کمک رساند، و هرگاه عيبي از تو ديده شود، آن را بپوشاند، و هرگاه خوبي از تو ديد، آن را در نظر داشته باشد، هرگاه چيزي از او خواستي، به تو بدهد، و هرگاه زبان به خواهش نگشودي، او پيشدستي کند، و هرگاه مصيبتي به او رسيد، تو ناراحت شوي (ميزان الحکمه: ج۶ ص۳۰۱۲ ش۱۰۲۴۳).
گرچه در نظر اول اين مباحث به انتخاب دوست مربوط ميشود، امّا اگر دوستي با چنين ويژگيهايي نصيب ما گردد، موجبات آسايش و راحتي را فراهم ميسازد. داشتن دوست خوب، حتي بعد از مرگ هم موجبات راحتي و آسايش است، و او براي رفع گرفتاريهاي دنيوي و اخروي ما تلاش ميکند. آيا داشتن دوستي که همدرد ما در خوشي و ناخوشي است و ياور ما در تنگنا و سختي است، کسي که مايه حفظ آبروي ما و موجب آراستگي ما و برطرف کننده عيوب ما و شريک غم و اندوه ماست، چيزي جز آرامش و راحتي را به همراه خواهد داشت؟! کسي که در برطرف نمودن عيوب، راهنماي ما و در غياب ما، هوادار ما و ترجيحدهنده ما بر خود باشد (ميزان الحکمه: ج6 ص3026 ش10310) ^۱ ، موجبات راحتي را براي ما فراهم ميکند، و دوست بخيل که از چنين موهبت الهي بيبهره است، به يقين از چنين آسايش و راحتي، ما را بيبهره خواهد گذاشت.
بخيل نيز در تنهايي و غم و اندوه و مصائب خود فرو ميرود؛ چون شريکي براي غم و اندوهش، و مونسي براي تنهايياش، و ياوري در مصائب و مشکلاتش ندارد، و نداشتن دوست و