روانشناسي رنگها در قرآن و حديث - صفحه 124

رنگشناسان معتقدند: رنگ آبي تيره (رنگ شب)، ساختار آرامش و سکوت کامل دارد و تأثير آرامبخشي در سيستم اعصاب برجاي ميگذارد و فشارِ خون، نبض و تنفّس را ميکاهد و در عين حال، بدن، تجديد قوا مييابد (روانشناسي رنگها)، از اين رو بعيد نيست که يکي از دلايل تأکيد اسلام براي تهجّد و شبزندهداري نيز همين باشد؛ چرا که انسان در لباس شب، از آرامشي بهره‌مند ميشود که حتّي اثر آن به معاشِ روز هم کشيده ميشود. در اصل اين رنگ، يک رنگ مقدّسي است که در بين مردم محترم شمرده ميشود. گنبدها و منارههاي آبي، به مانندِ پُلي بينِ زمين و آسمان محسوب ميشوند (رنگ و تربيت: ص62).

رنگ زرد:

در سوره مبارکه بقره، آيه 69، اشاره به درخواست قوم موسي شده است که:
قالوا ادعُ لَنا رَبَّکَ يُبَيّن لَّنا ما لَونها. قالَ: إِنَُهُ يقولُ إنَّها بَقَرَةٌ صَفراءٌ فاقِعٌ لَونُها تسُرُّ النّاظِرين ؛ گفتند از پروردگارت بخواه که رنگ گاو [که بايد ذبح شود] را مشخص کند. خداوند فرمود: گاوي که به رنگ زرد خالص است، بهطوري که بينندگان را شادماني و سرور ميبخشد.
در عين حال در روانشناسي رنگها، رنگ زرد نشاطآور و چشمگير عنوان شده است، و اثر آن به صورت روشني و شادماني و درخشاني ظاهر ميشود (همان). رنگها در بسترهاي مختلف، معاني متفاوتي دارند، همچنانکه در جاي ديگري از قرآن کريم، شرارههاي آتش، به شتران زرد مو تشبيه شدهاند؛ تا اين زردي، شدّت و حدّت شرارههاي آتش را به تصوير کشد، و بر روان آدمي اثر گذارد.
إنّها تَرمي بِشَرَرٍ کالقصر کَأَنَّهُ جملتٌ صُفرٌ (مرسلات: آيه 32 و 33) ؛ آن زبانه آتش، مانند کاخي شراره ميافکند، گويي آن شراره (در بزرگي و رنگ)، مانند شتران زرد موي است.
چنانکه در دعايي از حضرت زهرا عليها السلام جهتِ درخواست نزول مائده آسماني از خداوند براي خانوادهاش، آمده است که:
أَنَّ النَّبي دَخَلَ عَلي فاطمه( فَنَظَرَ إلي صِفارِ وَجهِها وَ تَغَيُّرِ حَدَقَتِها؛ فقالَ لَها: يا بُنَيَّه، ما الَّذي أراهُ مِن صِفار وجهک و تغيّرِ حدقيتک؟ فقالَت: يا أبَة إنَّ لَنا ثلاثاً ما طعمنا طعاماً ... .
پيامبر داخل شدند و ديدند که دخترشان رويِ زرد و چشمان بيمارگونه دارد. به او فرمودند: دخترم! چرا اينگونهاي؟ خانم حضرت فاطمه زهرا عليها السلام فرمودند: پدر، سه روز است که من و خانوادهام چيزي نخوردهايم... (بحار الأنوار: ج43 ص73؛ تفسير رازي: ج1 ص463 ؛ تفسير فرات: ص199).
در سنّت پيامبر اسلام صلّي الله عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السلام، به کفش سياه و نعل زرد رنگ سفارش شده است؛ چنانکه در روايتي از امام جعفر صادق عليه السلام وارد شده است که:
مِنَ السُّنَّة: الخَفُّ الأسودِ و النَّعل الصفراء (سنن النّبي: ص۱۳۲).

صفحه از 134