معرفتالله در نهجالبلاغه
سال
/ شماره پیاپی
/
صفحه
95-112
چکیده :
شناخت خداوند و اطلاع از اوصاف خداوند به اندازة توان بشری یکی از اموری است که در آموزه های دینی سفارش شده است و خداوند نیز راه هایی را برای شناخت خود قرار داده است؛ بنابراین برای انسان قابلیت معرفت الهی وجود دارد و حتی از جایگاه بلندی هم در معرفت دینی برخوردار است. شناخت خداوند به دو گونة حصولی و حضوری قابل تصویر است. انسان می تواند نسبت به ذات و صفات خداوند، شناخت حضوری داشته باشد؛ اما علم حصولی، انسان را به ذات خداوند رهنمون نمی شود و از سویی شناخت محدود خدا، نیازمند ابزاری است و قلمرو هر یک از این ابزارها هم محدود است. پژوهش حاضر درصدد است که با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مفهوم معرفت الله، جایگاه شناخت خداوند در معرفت دینی، اقسام معرفت الله، میزان توانایی ابزار شناخت حصولی اعمّ از حسّ، عقل محض، تجربه و نقل در معرفت الله، محدوده دسترسی انسان به شناخت خداوند، علت عدم معرفت انسان به کنه ذات خداوند، کمال شناخت خداوند و وظیفه انسان در برابر شناخت خدا و عظمت او از دیدگاه امام علی(ع) در نهجالبلاغه بپردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که خداشناسى فطرى به صورت تشکیکی برای انسان ها وجود دارد. علم حصولی نیز به دلیل محدود بودن ابزار حس، عقل، تجربه و نقل محدود است و نمى توان با هستی محدود به کنه ذات و صفات نامحدود خدا رسید. کمال معرفت، تصدیق خداست. وظیفة انسان بعد از حصول معرفت، طاعت خدا، خشیت از کیفر، شفقت از خشم و بزرگ نشمردن خود در برابر عظمت حق است.
کلیدواژههای مقاله :معرفتالله؛ علم حضوری؛ علم حصولی؛ حس؛ عقل؛ نقل