پيامبران نيز آن را اعلام فرموده بود ـ ، وارد دو دوره كوتاه و بلند غيبت گرديد كه دوره نخست آن ، حدود هفتاد سال به طول انجاميد و غيبت دوم او ، تا كنون نيز ادامه دارد.
ششم: يكى از آثار حركت فرهنگى ـ علمىِ اوصياى پيامبر صلى الله عليه و آله در دو سده اخيرِ حركت به سوى آرمان شهر، تشكيل حوزه هاى علمى و تربيت شاگرد بود در آن دو سده ، شاگردانى پرورش يافتند كه خود ، عامل گسترش احاديث يا تبيين آموزه هاى امامان معصوم در باره مفاهيم آرمان شهر نبوى بودند و توانستند «اصول اربعمئه» را از مجموعه اين احاديث ، گرد آورند و در حدّ توان و شرايط خويش ، از نابودى و فراموشى اين تبيين ها جلوگيرى نمايند. منابع رجالى شيعه ، افزون بر حفظ نام اين راويان احاديث در طول دو سده ، از تكاپوهاى علمى ايشان در ثبت و ضبط احاديث ، ياد كرده اند .
هفتم: با ورود شيعه به دوره غيبت ؛ بويژه غيبت كبرا ، لزوم ثبت و ضبط منظّم احاديث يا «تبيين هاى مفاهيم آرمان شهر نبوى» از سوى راويان و محدّثان ، احساس شد و در اين زمان بود كه كلينى ، محدّث بزرگ اواخر سده سوم و اوايل سده چهارم هجرى ، دست به كار سترگى زد . وى ضمن گردآورى احاديث پراكنده امامان شيعه عليهم السلام ، تبويب و چينش آنها را چنان سامان داد كه به ادّعاى نويسنده اين مقاله، تصويرى از آرمان شهر شيعى را به خوبى نشان مى دهد . همو در مقدّمه كار خويش نيز دورنمايى از اين آرمان شهر شيعى را نشان داده است . در اين مقاله ، به تبيين گذارى آراى او در اين زمينه ، پرداخته شده است.

تلاش كلينى

نشانه هايى كه حركت كلينى را در راه تدوين و تبويب اساس نامه آرمان شهر دينى ، آشكار مى سازد ، عبارت اند از:

الف . جهان بينى كلينى

او در آغاز كتاب خود ، آشكارا وابستگىِ ذهنىِ خويش را به آرمان شهر نبوى و موادّ