در برابر رويكرد نامأنوس سكولاريسم و اومانيسم، سنّت معنوى دين قرار دارد كه آدمى را «خليفة اللّه » بر روى زمين مى داند و انسان را در پاس داشت نظام عالم و سنّت هاى جارى در طبيعت ، مؤثّرترين عامل معرفى مى كند.
ما با كند و كاو در الكافى و انتقال ديدگاه اهل بيت عليهم السلام در مورد طبيعت، مى توانيم پاسخ بسيارى از پرسش هايى را كه انسان امروز با آنها روبه روست، از اين متن روايى ، استخراج كنيم و راه حل هايى عملى و كاربردى را نسبت به خروج از بحران هاى موجود در محيط زيستْ ارائه دهيم.
نوشتار حاضر، موضوعات زير را با بهره گيرى از ديدگاه پيشوايان معصوم عليهم السلام بر اساس روايات موجود در الكافى در بر مى گيرد:
تعريف و اهميت محيط زيست و مناسبات انسان با آن ؛ چيستى طبيعت ؛ تأثير طبيعت بر زندگى مادى و معنوى انسان ؛ ارتباط مستقيم بحران هاى زيست محيطى با توجّه به آسيب شناسى كژى هاى معنوى انسان معاصر ؛ راه خروج از اين بحران ها .
الف . اهمّيت محيط زيست
اسلام ، از يك سو ، طبيعت را به مثابه آثار خدا مى بيند. جهان طبيعت، چه در درون و چه در بيرون از بدن، امرى مقدس است و تمام عالم و موجودات آن ، تسبيحگوى حق اند: «وَ إِن مِّن شَىْ ءٍ إِلَا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ» . ۱
از سوى ديگر ، طبيعت ، زمينه ساز سعادت و كمال انسان است . انسان ، با داشتن محيطى سالم و امن است كه مى تواند به تربيت جسم و جان خود بپردازد و موجبات ترقّى و رشد خود را فراهم سازد. خلافت الهى انسان ، ايجاب مى كند تا او كارى مخالف اراده خداوند انجام ندهد. انسان بايد همان گونه كه اراده خداوند بر حفظ هماهنگى و تعادل محيط زيست قرار گرفته است، به اين امر تعلّق گيرد.
