نگاهي به طبيعت در احاديث "الكافي" - صفحه 425

علّامه مجلسى ، ذيل اين حديث مى فرمايد:
فما سقت أو استقت ، أى أخذت الأنهار منه و هو البحر المطيف بالدنيا أو بحر السماء، فالمقصود أنَّ أصلها و فرعها لنا . 1
مفضّل بن عمر از امام صادق عليه السلام روايتى را نقل مى كند 2 كه بر اساس آن ، خداوند ، ائمّه عليهم السلام را اركان زمين قرار داده است تا مبادا زمين ، اهلش را بجنبانَد ... .
در حديث ، مشابه ديگرى ، آمده است كه امام ، بعد از اين جمله مى فرمايد :
... وَ عُمُدَ الإسلامِ و رابِطَةً عَلى سَبيلِ هُداهُ لا يَهتَدى هادٍ إلّا بِهُداهُمْ و لا يَضِلُّ خارِجٌ مِنَ الهُدى إلّا بِتَقصيرٍ عَن حَقِّهِم ... . 3
امّا در توضيح «جَعَلَهُمُ اللّهُ أركانَ الأرض» ، نظر علّامه مجلسى ، بر اين است كه اين ، اشاره اى است به كلمه «رواسى» در آيه 31 سوره انبيا : «وَجَعَلْنَا فِى الْأَرْضِ رَوَ سِىَ أَن تَمِيدَ بِهِمْ» . منظور از كلمه «رواسى» ، ائمّه عليهم السلام در بطن قرآن هستند و مراد از «أن تميد» ، اين است كه با فقدان امام قبل از قيامت، از بين رفتن نظم زمين و اختلال احوال اهلش ، پيش مى آيد... . 4
ملّا صالح مازندرانى ، ذيل «جَعَلَهُمُ اللّهُ أركانَ الأرض» ، نظرشان اين است كه همان گونه كه براى وجود و ثبات بَنا ، اركانى وجود دارد ، همچنين زمين هم داراى اركانى است و ايشان ، ائمّه عليهم السلام هستند . در هر ركنى ، سه امام قرار دارد كه زمين به وسيله ايشان ، وجود، ثبات و بقا دارد و اگر ايشان نبودند، هر آينه ، زمين ، اهلش را مى جنباند و حتّى براى يك چشم بر هم زدن هم ثابت نمى ماند . 5

1.مرآة العقول، ج۴، ص۳۵۱ .

2.الاُصول من الكافى، ج۱، ص۱۹۶، ح۱ . در حديث دوم همين جلد ، آمده است: «أن تميد بهم....» .

3.همان، ص۱۹۸، ح۳ .

4.مرآة العقول، ج۲، ص۳۶۷ .

5.شرح اُصول الكافى ، ملّا صالح ، ج۵، ص۱۸۴ : «جعلهم اللّه أركان الأرض» كما أن للبناء أركانا بها وجوده و ثباته كذلك للأرض أركان و هم الأئمّة فى كل ركن ثلاثه إذ بهم وجود الأرض و ثباتها و بقاؤها و لولا هم لتحرّكت الأرض بأهلها و لم تستقر طرفه عين» .

صفحه از 434