گناهان ، فضيلت هاى اخلاقىِ فرو خوردن خشم، صبر، خاموشى، شُكر، راستگويى، وفاى به عهد، بخشندگى، عمل صالح و زهد را آورده و توضيح داده است!

و . «الكافى» : مبانى انسان شناسى و طبقه بندى صفات و رفتار

لازمه مختار بودن انسان ، اين است كه رفتارهاى گوناگون و گاه متضادى را از خود بروز مى دهد. رفتار آشكار ، نمايانگر «انديشه» ناپيدا و آن نيز جلوه اى از صفات شكل گرفته انسان است.
چگونه و بر پايه چه معيارهايى ، اين گونه گونى رفتارها، انديشه ها و صفات را طبقه بندى كنيم؟ در يك تقسيم بندى كلّى مى توان آنها را در دو گروه مثبت و منفى جاى داد. مهر و كين، داد و بيداد، پاك دامنى و پرده درى، پارسايى و دنياپرستى، راستگويى و دروغ پردازى و به قول حافظ ، مستورى و مستى ، از يك قبيله نيستند ؛ امّا چه كسى اين رفتارها را از هم جدا مى سازد و بر آنها نشان مثبت و منفى مى گذارد. خِرد آدمى ، ترازوى دقيقى براى سنجش بسيارى از كارهاست ؛ امّا مگر نه اين كه يكى از ويژگى هاى مهم انسان ، اين است كه اگر بر عملى هر چند ناپسند ، مداومت ورزد، به آن دلبسته مى شود و آن را خوب مى بيند! ^۱
ارونسون ، روان شناس اجتماعى ، در باره نظريه «ناهماهنگى شناختى» ، معتقد است كه بخش بزرگى از رفتار ما ، بخردانه نيست. گرچه از نظر شخص ، ممكن است كه واقعاً بسيار پرمعنا به نظر برسد . ^۲
باربارا تاكمن ، تاريخ نگار معاصر نيز در آغاز كتاب سير نابخردى ، خرد را داورى بر پايه تجربه و عقل سليم و اطلاعات موجود ، تعريف مى كند ؛ ^۳ امّا وقتى