جلوه مسائل زنان، در « الكافي » - صفحه 353

آن را براى خانواده ات خريدى و به دوش خود كشيدى تا براى شان ببرى . سوگند به خدا ، اگر مردم خرده گير مدينه نبودند ، من هم دوست داشتم چيزى براى خانوده ام بخرم و بر دوش خودم ، براى شان ببرم! .۱
از اين حكايت ، معلوم مى شود كه در بند خانواده بودن ، نه تنها بد نيست ، بلكه در جايى ، ممكن است كار پسنديده اى نيز باشد . ديگر اين كه امام عليه السلام ، به شرايط زمان و ديدگاه مردم اهميت مى دهد و نمى خواهد كارى كند كه در نظر مردم ، بد باشد ؛ امّا انجام دهنده اش را تحسين مى كند تا قبح اين كار ، از بين برود .
مردى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله ، اعتراف مى كند كه در روزگار جاهليت ، دخترش را زنده به چاه انداخته است . پيامبر صلى الله عليه و آله ، براى جبران اين كار به وى سفارش مى كند كه به جاى مادرش كه در قيد حيات نيست ، به خاله اش محبّت كند .
اين قضيه در دوران جاهليت بوده است ؛ چون اعراب ، از ترس اين كه دخترانشان اسير شوند و در ميان تيره ديگرى فرزند آورند ، آنها را مى كشتند . ۲
در باب زنده به گور كردن دختران در دوران جاهليت ، مى توان اذعان كرد كه در آن دوره نيز زنان ، بى ارزش تلقّى نمى شدند ؛ بلكه به علّت ارزشى كه براى دختر ، درنظر داشتند ، او را همچون جواهرى گران قيمت ، دور از دسترس مى گذاشتند و گاه در خاك مى كردند كه مبادا به دست ديگرى بيفتد ! در حالى كه در آن زمان ، جنگ در ميان قبايل ، رايج بود و قانون ننوشته اى بين آنها حاكم بود كه به اسير شدن افراد ضعيف قبيله (چون زنان و كودكان) مى انجاميد . در حالى كه اگر آنها عقل داشتند ، اين قانون را ـ كه به ضرر تمام قبايل بود ، باطل اعلام مى كردند . با اين حال ، هر چند اين كار ، از روى جهل بود ، امّا نمى توان آن را دليل بى ارزشىِ جنس مؤنّث در نزد عرب دانست ؛ چنان كه در ميان ملل ديگر نيز مانند اين تفكّر ، ديده مى شود . فردوسى ، شاعر نامدار

1.همان ، ص ۳۷۱ .

2.ر . ك : همان ، ص ۴۸۱ .

صفحه از 366